Geen uitbreiding LEZ – GMF wil extra inspanningen voor autoluw en gezond Gent

De geografische uitbreiding van de lage-emissiezone komt er niet. Wel worden de maatregelen binnen de huidige LEZ aangescherpt en komen er andere ingrepen via een ‘luchtkwaliteitsfonds’. Daarmee laat de stad een voornemen en een duidelijke maatregel vallen om de luchtkwaliteit voor alle Gentenaars te verbeteren. Ze vervangt die door vernieuwde alternatieve acties en aanzienlijk extra middelen voor een ‘luchtkwaliteitsfonds’.

Geen uitbreiding LEZ – verder investeren in autoluw Gent

Luchtkwaliteit is belangrijk voor elke Gentenaar, zo lazen we in het bestuursakkoord. Nu de beloofde uitbreiding van de LEZ er niet komt, is het wel afwachten hoe het gehalte kankerverwekkende roet en schadelijke stikstofoxide in de lucht kan dalen voor Gentenaars die niet in de binnenstad wonen.

Gents MilieuFront (GMF) is verrast dat de uitbreiding van de LEZ wordt geschrapt, maar begrijpt de beslissing. Een lage-emissiezone is geen doel op zich, de luchtkwaliteit in de stad fors verbeteren is dat wel. Brengt de uitbreiding van de LEZ maar een beperkte milieuwinst met zich mee, dan moet de stad massaal inzetten op het verder autoluw maken van de stad en het terugdringen van luchtvervuiling. Onze concrete wensen vind je onderaan. 

Zuurstof voor alle Gentenaars

In 5 verstedelijkte ‘zuurstofwijken’ buiten de LEZ (Dampoort, Oud Gentbrugge, Ledeberg, Bloemekenswijk en Muide-Meulestede) komen er maatregelen zoals deelhubs voor (elektrische) deelwagens en deelfietsen en een versnelde installatie van laadpalen. Maar door het street canyon-effect zullen de roetdeeltjes in deze knelpuntgebieden minder sterk dalen. Een uitbreiding van de LEZ tot deze dichtbevolkte wijken zou waarschijnlijk meer impact hebben op de longen van die wijkbewoners, want de maatregel leidt tot een rechtstreekse daling van de roetconcentratie. Op de kaarten met luchtkwaliteit van Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) zie je dat nog vele Gentenaars (te) veel stikstof en roet te verwerken krijgen. GMF vindt dat elke Gentenaar dezelfde lucht moet kunnen ademen.

kaart met concentraties Black Carbon Gentse agglomeratie – bron VMM

De stad wil die daling nu bereiken door een afname van het autogebruik. Zeer goed, maar GMF vraagt zich af welke afname aan verkeersintensiteit nodig is om tot een gelijkaardige daling te komen. Bij de invoering van de LEZ in de binnenstad bleek dat een daling van 63% aan verkeer vereist was voor een gelijkaardige reductie van de roetconcentraties. Ondertussen is het voertuigpark al een stukje vergroend. Om aan te tonen dat dit een degelijk alternatief is, vraagt GMF dat de stad berekent hoeveel het verkeer nu moet dalen om dezelfde luchtkwaliteitsverbetering te bekomen. We vragen ons af of het nieuwe maatregelenpakket zal volstaan om dezelfde luchtkwaliteitstoestand te bekomen.  

Vlaanderen LEZ

Natuurlijk kan heel Vlaanderen beter een lage-emissiezone vormen. Dit zou een veel grotere impact hebben en zou veel duidelijker zijn voor automobilisten. Nationale uitstootnormen voor auto’s blijven natuurlijk het meest effectief. In het Brusselse Gewest zijn vanaf 2030 voertuigen met dieselmotoren niet meer toegelaten. In 2035 volgen voertuigen met benzine- en lpg-motoren. Op Europees niveau is er het voorstel binnen het pakket ‘Fit for 55’ om tegen 2035 alle nieuwe auto’s en bestelwagens emissievrij te maken. Deze auto’s blijven echter wel rijden, hopelijk afhankelijk van hun emissieniveau. Tegen 2050 verdwijnen dan benzine- en dieselauto’s uit het straatbeeld. De CO2-doelstellingen worden ook aangescherpt tegen 2030.

Durf

De titel van het huidige bestuursakkoord luidt ‘Ambitie en durf voor Gent’, waarin onder meer de uitbreiding van de LEZ stond. De ambitie moet nu vooral gezonde lucht voor elke Gentenaar blijven. Is er genoeg Gentse politieke durf om die te garanderen conform de normen van de WHO? Het luchtkwaliteitsplan 2016-2020 van Stad Gent somde destijds al vele maatregelen op, die ook in dit plan terugkeren. Het zijn dus niet allemaal nieuwe maatregelen, maar met fors meer extra middelen uit het luchtkwaliteitsfonds kunnen ze hopelijk de impact van de geschrapte LEZ-uitbreiding compenseren. Bovendien is het belangrijk om maatregelen te nemen rond een andere belangrijke van lokale luchtvervuiling, namelijk de uitstoot van fijn stof door houtverbranding.

Wat wil Gents MilieuFront? 

• Concreet maken van de voorgestelde maatregelen. Een aantal van de nu voorgestelde maatregelen in de zuurstofwijken lijken eerder intenties. GMF vraagt duidelijkheid: wanneer worden de tweede bewonerskaart geschrapt? Hoe en wanneer worden de deelhubs een feit?

• Onderzoek naar de effectiviteit van de maatregelen. GMF vraagt dat de stad onderzoekt in welke mate het huidig pakket maatregelen ‘quasi’ dezelfde luchtkwaliteit zal behalen. 

• Uitbreiding LEZ naar heel Vlaanderen. GMF vraagt dat Stad Gent actief mee lobbyt om een LEZ over heel Vlaanderen in te stellen. 

• Ban verbrandingsmotoren uit de stad. Brussel plant om dieselvoertuigen te bannen tegen 2030, benzinewagens mogen vanaf 2035 niet meer binnen. GMF wil dat de bevoegde overheid op termijn een verbod op verbrandingsmotoren instelt. Als Gent dit niet zelfstandig kan, willen we dat de stad pleit bij Vlaanderen om dat te doen.

• Elektrische taxi’s: GMF herhaalt zijn vraag om alleen nog elektrische taxi’s op het Gents grondgebied toe te laten

• Smeltpremie voor kachels. De belangrijkste en meest schadelijke luchtvervuiling is fijn stof, die vooral wordt veroorzaakt door verbranding door kachels en open haarden. Wil de stad de luchtkwaliteit in de stad en de gezondheid van de Gentenaars echt verbeteren, dan moet ze ook hier ingrijpen. GMF vraagt naast een slooppremie voor vervuilende auto’s ook een ‘smeltpremie’ voor houtkachels, en hogere subsidies voor duurzame systemen voor huishoudelijke verwarming (bv. aanleg van warmtenetten).

• Stevige wijkmobiliteitsplannen waarin volop wordt ingezet op duurzame mobiliteit. In het eerste concrete wijkmobiliteitsplan (Gentbrugge) vraagt GMF ingrijpende maatregelen als de knip van Gentbruggebrug.

• Bouw parkeerplaatsen op openbaar domein af. GMF wil dat de afbouw versneld wordt doorgevoerd, en al zeker in de 5 ‘zuurstofwijken’. De vrijgekomen parkeerplaatsen moeten plaats maken voor zuurstofscheppend groen, fietsenstallingen en kwalitatieve verblijfsruimte.

• Verlagen/aanscherpen parkeernorm appartementen & projectontwikkelingen. De stad legt nu al normen op voor het aantal parkeerplaatsen in private ontwikkelingen. Die moeten strenger: we willen dat de geldende parkeernormen voor het centrum ook worden toegepast op de zuurstofwijken.

• Openbaar vervoer opdrijven. In het nieuw op te maken vervoersplan is er sprake van om een aantal buslijnen te schrappen. Buslijnen die ook door de zuurstofwijken lopen. In plaats van lijnen te schrappen moet de overheid (stad Gent en de Vlaamse overheid) extra investeren om (ook in kader van vervoersarmoede) buslijnen door en in die wijken te krijgen.

• (Groene) openbare laadpalen. We vragen een snellere uitrol van de laadinfrastructuur. Bovendien vraagt GMF garanties dat de elektrificatie van het wagenpark 100% duurzaam wordt: elke laadpaal dient fossiel-vrije elektriciteit te leveren.