Wijkmobiliteitsplannen Gentbrugge en Dampoort: tijd voor durf en actie

Elke Gentenaar weet: de keuzes die we vandaag maken, wegen zwaar door in de toekomst. Vandaag liggen de wijkmobiliteitsplannen voor Gentbrugge en Dampoort op de tekentafel. Wil de stad van die wijken voor de huidige en toekomstige generaties aangename, levendige en veilige leefomgevingen maken, dan moet ze nú durf en actie tonen om dat te verzekeren. En dat kan volgens GMF door Gentbruggebrug uitsluitend voor duurzaam vervoer te reserveren.

Eind 2020 stelde de stad 3 verschillende scenario’s voor om het wegverkeer in de Dampoortwijk en Gentbrugge te verbeteren – enkele dagen nadat GMF zelf haar hoofdprincipes voor die plannen de wereld instuurde. De aankondiging van nieuwe wijkmobiliteitsplannen mondde meteen uit in een levendig debat, de discussie ging sindsdien niet meer liggen.

Burgerinspraak
De laatste maanden heeft de stad dan ook uitvoerig gepeild naar de meningen en gevoelens van bewoners en handelaars bij de verschillende scenario’s. GMF juicht toe dat de stad – na de allereerste inspraakmomenten – in gesprek is blijven gaan met de buurtbewoners, onder andere in de focusgesprekken met handelaars en buurtbewoners rond thema’s als economische leefbaarheid en doorgaand verkeer. Zo wordt flink gebouwd aan een draagvlak en komen uiteindelijk alle pijnpunten en besognes vanuit de wijken langzaam maar zeker aan de oppervlakte.

Nu: tijd voor actie
Uit die inspraakmomenten en reacties komt veelal dezelfde conclusie naar boven als degene die de verschillende burger- en wijkcomités waar GMF de laatste jaren mee samenwerkte eerder trokken: de wijkmobiliteitsplannen zijn een uitgelezen kans om de wijken nu aangenamer en leefbaarder te maken.

Om daarin te slagen, zijn deze focuspunten absoluut noodzakelijk:

• maak komaf met sluipverkeer – en doe daarvoor wat nodig is
• zorg voor meer duurzame mobiliteit – minder autoverkeer, meer mensen te voet, op de fiets of via openbaar vervoer
• richt de ruimte niet alleen veiliger in, maar ook aangenamer – rustige, groene straten met brede voetpaden waar buren elkaar ontmoeten, even gaan zitten en zich met plezier naar de lokale handelaar bewegen

#1 Weg met sluipverkeer – sluit Gentbruggebrug af voor autoverkeer (en maak er een hotspot van!)
De stad moet nu duidelijke keuzes maken om sluipverkeer onmogelijk te maken, en mag daarvoor de ingrijpende maatregelen niet schuwen: betekent dat dat de Gentbruggebrug enkel nog kan worden gebruikt door duurzame mobiliteit (en dus afgesloten voor auto’s), dan moet ze dat durven beslissen.

Die ingreep zal voor sommigen een bittere pil zijn, maar zonder die doortastende operatie is er gewoon geen garantie op dat aangenaam, levendig en veilig Gentbrugge waarvan wordt gedroomd. Met een autovrije brug wordt Gentbrugge niet onbereikbaar met de wagen, het wordt hoogstens lastiger om er met de auto te geraken. De autobereikbaarheid verandert dus niet (er wordt geen voetgangerszone ofzo gecreëerd); het gemak waarmee je bestemmingen met de wagen gaat kunnen bereiken wél, én dat is in het voordeel van velen! Het zou de verkeersveiligheid op de brug zelf verhogen, maar ook in straten als de Gentbruggestraat en de Odilon Vanderlindenstraat langs beide kanten van de brug. Brug en straten worden zo ook beter oversteekbaar, de lokale luchtkwaliteit zal aanzienlijk verbeteren en de doorstroom van de bussen van De Lijn zal vlotter verlopen. Bovendien kan Gentbruggebrug op die manier een bijzondere invulling krijgen, met haar unieke zicht op stad en torens links, en rechts uitzicht op het Gentse Zwin: een nieuwe Gentse bellevue-hotspot is geboren!

#2 Meer te voet, met de fiets of openbaar vervoer, minder met de auto
Voor iedereen moeten de voordelen van verplaatsingen te voet of met de fiets duidelijker worden. En dat zowel in de typische woonstraat als op de huidige ‘doorstroom-assen’ (bv. Land van Waaslaan, Jan Delvinlaan), want overal moet het gemotoriseerd verkeer omlaag. De straten dienen om in te wonen, niet als verkeersader – vooral dan in die straten die met de jaren zijn geëvolueerd tot verkeersassen zonder dat ze daarvoor het juiste profiel hebben. Zo komt er bovendien ook ruimte vrij voor veiligere routes voor zachte verkeersmodi, en dus voor meer ontmoeting en vergroening in de wijken.

Het openbaar vervoer en haar gebruikers hebben baat bij een vlot verkeer, bussen die niet stilstaan in druk (auto)verkeer. Het autovrij maken van Gentbruggebrug zal een positieve invloed hebben op de doorstroom van het OV, bv. voor bus 3, een van de meest gebruikte Gentse buslijnen.

#3 Maak de omgeving veilig én aangenaam
Een wijk waar het naast veilig ook aangenaam is om te wonen en zich te verplaatsen, beschikt over enkele specifieke troeven en karakteristieken. Er is ruimte voor ontmoeting, vergroening, levendige horecazaken en een goed draaiend lokaal handel- en dienstenapparaat. Zij die beweren dat minder autoverkeer dat laatste in de weg zou staan, die moeten er enkele studies uit binnen- en buitenland op naslaan die net het omgekeerde aantonen.

Buurt schreeuwt om verandering
Het verkeer in de stedelijke wijken Dampoort en Gentbrugge is een erg bonte mix, maar die wel dezelfde straten deelt. Dat veroorzaakt onvermijdelijk conflicten, en buurtbewoners merken dat het steeds erger wordt met de drukte en verkeersveiligheid. Wonen wordt in bepaalde straten onaangenaam door de toegenomen verkeersdrukte. De buurt is dan ook blij met het Gentse bestuursakkoord 2019-2024, waarin de stad besliste dat “het weren van doorgaand verkeer en het verhogen van de leefkwaliteit de leidraad vormen bij de opmaak van verkeersplannen voor de woonkernen in de deelgemeenten”. 

Meer dan een ‘as-probleem’ – ingrijpen in alle straten
De wijkmobiliteitsplannen kunnen veel meer bieden dan louter een oplossing voor de overbelaste doorstroom-assen, want ook in andere straten neemt het onveiligheidsgevoel van fietsers en voetgangers toe. Via wijkmobiliteitsplannen kan de stad ook in die wijkstraten ingrijpen. Zo creëer je rustige zones waar trage weggebruikers zich veilig voelen, waar bewoners een ‘klapke’ kunnen doen, zonder voortdurend te worden overstemd door voorbijrijdende auto’s. Enkel zo ga je meer mensen overtuigen om de auto te laten staan.

Kansen voor lokale handelaars
De vrijgekomen ruimte die wordt gewonnen door te focussen op een andere mobiliteit (lees: minder auto-infrastructuur) biedt opportuniteiten. Ze kan deels worden ingezet voor meer straatcomfort, zoals bredere voetpaden voor rolstoelen, kinderen, baby’s in de koets, straatmeubilair voor minder mobiele en oudere weggebruikers. Bovendien kan die ruimte ook minstens gedeeltelijk worden getransformeerd tot extra grote terrassen voor de lokale horeca, vaak een katalysator voor een bruisende buurt. 

GMF houdt vinger aan de pols
GMF startte in het voorjaar van 2020 met een participatietraject met wijk- en burgercomités, nog voor de stad de wijken had afgebakend. We ontmoetten er de mensen van de ‘Vijfhoek’, die verschillende ideeën hadden uitgewerkt om de omgeving van de Gentbruggestraat veiliger te maken. We zaten samen met bewoners van de Adolf Baeyensstraat (die al meermaals om een andere mobiliteit in hun straat hadden gevraagd), maar ook met mensen betrokken bij de Pastory en de bewoners van de Frederik Burvenichstraat.

Daarnaast hebben we al vele jaren goede contacten met buurtcomité Velodroom, dat sinds 2012 ijvert voor meer verkeersveiligheid voor kinderen en schoolomgevingen, en met Fietsersbond Gent.

Maar evengoed ontmoetten we de sympathieke handelaars rond het Gentbruggeplein om te luisteren naar hun besognes. De lokale middenstand is bezorgd om hun zaak en klantenbestand, maar beseft evenzeer dat er dringend iets moet veranderen aan de mobiliteit om de woon- en leefkwaliteit van de wijk te verbeteren.

GMF heeft dus voeling met wat er leeft in de wijken op gebied van mobiliteit. We kennen de verhalen van ouders die hun kinderen niet met de fiets naar school of de sportclub durven sturen, dingen die ze als kind zelf wel deden. We voelen de schrik en het ongeloof over de straatraces in de wijk, en het gebrek aan ruimte op het voetpad voor oudere en minder mobiele weggebruikers.

Gent: GO FOR IT
Met de wijkmobiliteitsplannen op de tekentafel kan de stad kan nu met beide handen de kans grijpen om die levensbelangrijke problemen en verzuchtingen aan te pakken, en tegelijkertijd nu al bouwen aan gezonde en aangename Gentse buurten voor de toekomst, met meer groen, een aangenamere straat en trager verkeer.