Werk op de plank – 10 kruispunten in Gent waar fietsinfrastructuur beter kan

Gents MilieuFront en de Fietsersbond lijstten 10 punten op waar de fietsinfrastructuur beter kan. De knelpunten zijn plaatsen waar veel fietsers passeren. Vaak blijft een oplossing uit omdat daartoe verschillende beleidsniveaus moeten samenwerken, maar niet tot een overeenkomst komen. Op de 10 plaatsen hangen sinds vandaag ook infoborden. Donderdag geven de Fietsersbond en GMF uitleg bij deze punten op het 5-jarig bestaan van de Fietsambassade.

De laatste 25 jaar heeft Gent er heel wat nieuwe en degelijke fietsinfrastructuur bij gekregen. Er werden bruggen geplaatst, tunnels gegraven en fietsstraten gecreëerd. Maar toch is er volgens Gents MilieuFront en Fietsersbond Gent nog altijd veel ruimte voor verbetering. Ondanks het stijgende fietsgebruik durven nog niet alle Gentenaren fietsen, onder andere omwille van gebrekkige/gevaarlijke weginfrastructuur. 

Zwarte shortlist

Sinds 2013 lijsten Gents MilieuFront en Fietsersbond Gent regelmatig 10 punten op in de Gentse fietsinfrastructuur die beter kunnen. Na 5 fietspad-schilderacties met telkens een vernieuwde shortlist van zwarte fietspunten is het nu tijd voor een infoborden-actie. Op 10 locaties hangen borden met daarop een korte duiding, en een heldere vraag aan de overheden.

“Ondanks het stijgende fietsgebruik durven nog niet alle Gentenaren fietsen.”
Steven Geirnaert, coördinator GMF

Een aantal van de 10 punten illustreren meningsverschillen tussen administraties of starheid van de overheid, waardoor fietsdossiers geblokkeerd geraken. We roepen Stad Gent maar ook alle andere overheden op om het belang van de fietser altijd in ogenschouw te nemen bij het ontwerpen van openbare ruimte en wegeninfrastructuur.

Je vindt onze tien verbeterpunten op de kaart hieronder:

Ga mee op fietstocht langs de 10 punten

Het is vanzelfsprekend geen volledige lijst. Wie de punten nader wil bekijken met een woordje uitleg erbij: we passen ze in in een fietstocht op 2 juni naar aanleiding van het 5-jarig bestaan van De Fietsambassade. In die tocht tonen we een scala aan verschillende thema’s: stallingen, paaltjes, middenstrepen/leesbaarheid, verkeerslichten, oversteekplaatsen, breedte van fietspaden, vlakheidsnorm, kasseien, tramsporen en relatie met voetgangers. Inschrijven kan via de website van de Fietsambassade.

“De 1O punten illustreren meningsverschillen tussen administraties of starheid van de overheid, waardoor fietsdossiers geblokkeerd geraken.”
Steven Geirnaert, coördinator GMF

Uitleg in tekstvorm over de tien punten vind je hieronder:

Oude spoorweg – slechte ondergrond
De fietssnelweg F7 Gent-Kortrijk is tussen Deinze en Gent zo goed als klaar. Helaas is deze strook tussen Rijvisschepark en Klossestraat een fietsroute onwaardig. Modder of stof zijn demotiverend voor dagelijks fietsgebruik. Kettingen, tandwielen en kogellagers houden hier absoluut niet van. We weten dat àlle betrokken administraties met fietsexpertise dit voorspeld hebben. Àlle, behalve die éne Vlaamse administratie met eindbeslissingsrecht. Doodzonde en doodjammer

Wat vragen we?
We vragen dat deze demotiverende fietssituatie gecorrigeerd wordt met een degelijk, comfortabel wegdek.

Krijgslaan – oversteekplaats
Eind vorige eeuw bouwde de Stad Gent de Achilles Musschestraat uit tot een fietsas. Ondertussen is de straat een onderdeel van de F400, de Kleine Fietsring Gent. Het is een drukke fietsas met groeimogelijkheden. De oversteekplaats met de Kortrijksesteenweg werd in 2020 veiliger gemaakt. De oversteekplaats met de Krijgslaan is lastig en gevaarlijk: drie autorijvakken in één keer oversteken is moeilijk, ook omdat afslaand verkeer uit Musschestraat en Burggravenlaan de zaken nog ingewikkelder maakt. Agentschap Wegen en Verkeer beheert de Krijgslaan.

Wat vragen we?
Maak hier een veilig kruispunt van voor àlle weggebruikers.

Stropbrug – verkeerslichten
De vernieuwing van de Stropbrug en de wegeninfrastructuur errond door Stad Gent is bijna 100% klaar. Ledeberg kan voortaan veilig en comfortabel uitbreken en daar zijn we blij om. Het is jammer dat de verkeerslichten nog 20e-eeuws zijn. Fietsers moeten afstand houden en omhoog kijken om te zien of ze groen licht hebben. Soms zit de zon in hun ogen. Met kleine verkeerslichtjes op ooghoogte kan de opstelcapaciteit maximaal benut worden. Nu niet.

Wat vragen we?
Stad Gent en Agentschap Wegen en Verkeer, draai de logica om. Voorzie overal standaard verkeerslichtjes op ooghoogte, behalve waar het zinloos is.

De Saskes – een betere verbinding
Van bij het eerste fietsplan in 1993 was de Stad Gent vragende partij om hier een degelijke fietsroute uit te bouwen, en Gentbrugge te verbinden met de Dampoort. Agentschap Wegen en Verkeer volgde dit plan, en bouwde een tweerichtingsfietspad (2009) en een oversteekplaats (2019). Waterwegen en Zeekanaal weigerde zeer lang élke medewerking, want een klein jachthaventje moest en zou er komen. Hun opvolger, De Vlaamse Waterweg, stopte dat plan. In 2014 vroegen buurtbewoners een oplossing voor deze drukke voetgangers- en fietsas. Ze kregen een zeer kleine verbreding. De Vlaamse Waterweg plant in de verre toekomst hier ergens een fietsbrug.

Wat vragen we?
Wacht niet langer, en leg hier zoals bij de werf aan de Nieuwewandeling of aan de Muinkbrug nog dit jaar een tijdelijke brug.

Wiedauwkaaibrug – oversteek
De Wiedauwkaaibrug is sinds het Fietsbeleidsplan uit 1993 een logisch onderdeel van de Westerringspoorfietsroute, én sinds 2020 een omleidingsroute van de Vlaamse Waterweg. Bij de heraanleg van deze spoorbrug (2007-08) werd een exacte kopie gebouwd van het origineel, met amper plaats voor voetgangers en fietsers. Het Monumentenzorgdogma was belangrijker dan de maatschappij. Volgens werknemers van Infrabel plaatsten ze de verbodsborden voor voetgangers en fietsers er in 2008 op vraag van de Stad Gent. Het aantal fietsers èn het aantal voetgangers groeide gestaag, met af en toe wrevel als gevolg. Een degelijke en heldere regeling is al jarenlang gewenst.

Wat vragen we?
Bouw de voetgangers- en fietstrafiek op de brug uit als een rotonde, met eenrichtingsverkeer voor voetgangers èn fietsers. En met verkeerslichten aan de oversteekplaats op de Wiedauwkaai.

Tolhuis – kruispunt
Het Tolhuis is een complexe, brute overgang tussen de centrumstad en het vroegere industriële havengebied. Anno 2022 is het Tolhuis met stip de grootste fietsschande van Gent. Dit kruispuntencomplex op de R40 ligt er grotendeels bij zoals het halfweg de 20e eeuw aangelegd werd. De as Tolhuislaan – Wiedauwkaai is een fietspadloze asfaltvlakte, beheerd door Agentschap Wegen en Verkeer. De bypass is pure Russische roulette. We weten niet wie de Tolhuisbrug (uit 1949) beheert. Om het nòg complexer te maken: een deel van het Tolhuis is sinds 1996 beschermd Havenerfgoed.

Wat vragen we?
Maak het Tolhuis tot een fietsveilige plek. Stap 1, dit jaar: geschilderde fietspaden. Stap 2: hef een deel van de Erfgoedbescherming op. Stap 3, aansluitend op de werf aan de Verapazbrug: een volledige heraanleg.

Opgeëistenlaan – oversteekplaats
De Gaardeniersbrug (2012) was een gemeenschappelijk project van De Lijn en Stad Gent. Sindsdien ligt het tramgedeelte te wachten op een nieuw te bouwen tramdepot in de Wondelgemse Meersen. 10 jaar na de opening van de brug blijkt het fietsgedeelte te smal voor de massa voetgangers en fietsers. Ondanks dat is deze brug een hoogwaardig alternatief voor de levensgevaarlijke Tolhuisbrug en de Wondelgembrug. Het aansluitende fietspad langsheen het nieuwe Justitiepaleis is zalig breed én vlak. De oversteekplaats over de Opgeëistenlaan is reeds 10 jaar smal en hobbelig.

Wat vragen we?
Agentschap Wegen en Verkeer & De Lijn, wacht niet langer op de heraanleg van dit kruispunt in functie van de trambrug met tramrails. Geef fietsers nu een brede, vlakke oversteekplaats.

Theresianenbrug en straat – slecht wegdek
De stedelijke Oost-Westfietsroute van Oostakker naar Mariakerke loopt over de steile en versleten Theresianenbrug, beheerd door de Vlaamse Waterweg. Na de zomer 2022 starten de Lijn en Stad Gent de vernieuwing van Coupure Rechts. Aansluitend hierop zou in 2024 de (voor ons dringende) heraanleg volgen van de kaduke Schouwvegersstraat en Theresianenstraat. Dit is dè fietsas voor mensen die het drukke autoverkeer en de tramsporen van de Papegaaistraat willen vermijden. Minder sterke fietsers moeten hier afstappen. De tramhalte op Coupure Rechts zorgt in de spits voor een intense voetgangersstroom. Rolstoelgebruikers kunnen hier onmogelijk op eigen kracht de Coupure dwarsen.

Wat vragen we?
Maak van de drukke Theresianenbrug een brede en vlakke brug, met een fietspad en een voetpad, en beter passend bij een 19e eeuws stadsgezicht. In afwachting hiervan: zorg voor een degelijk onderhoud.

Rozemarijnstraat – fietspad
Het Circulatieplan van Stad Gent (2017) is een mijlpaal om van Gent een fietsvriendelijke stad te maken. In dit plan werden een beperkt aantal straten behandeld als “algemeen belangstraten”. Autoverkeer domineert. De brede Rozemarijnstraat veroorzaakt autoracegedrag. Bewoners kunnen niet eens stadinwaarts fietsen. Zelfs staduitwaarts krijgen fietsers er géén plek. Het kan niet zijn dat een straat enkel lasten draagt, en geen lusten. Bovendien is de Rozemarijnstraat een logische fietsas van en naar de Watersportbaan, Jan Palfijnziekenhuis en het hoger onderwijs daarrond.

Wat vragen we?
Vijf jaar na de invoering van het Circulatieplan is het tijd voor bijsturingen. Geef de bewoners van de Rozemarijnstraat de infrastructuur om stadinwaarts te fietsen.

Watersportbaan – rondpunt
Het ontwerp van de Verenigde-Natieslaan, aan de kop van de Watersportbaan, dateert uit de jaren 50. 10 jaar geleden verving de Stad Gent de tegels van de fietspaden door rode klinkers, en werden de boordstenen zo goed als mogelijk aangepast. Met het verdwijnen van de Voskenslaantunnel verminderde het autoverkeer. De brede wegen lokken autoracegedrag uit, wat de rotondes voor fietsers en voetgangers gevaarlijk maakt. Ingrepen met verf proberen hieraan te verhelpen. De twee rotondes èn de Europabrug zijn versleten.

Wat vragen we?
Leg de Verenigde-Natieslaan opnieuw aan volgens 21e-eeuwse inzichten en geef bussen, hulpdiensten en actieve weggebruikers de plaats die ze verdienen.