Huis zoekt tijdelijke gebruiker

Het Gentse leegstandsregister telt in februari 2023 706 woningen, een verdubbeling tegenover vijf jaar geleden. Er staan dus steeds meer huizen te verkrotten, terwijl betaalbaar wonen verleden tijd lijkt. Bovendien draaien de eigenaars op voor een forse leegstandtaks en lopen ze het risico op kraken. Gelukkig bestaan er kantoren gespecialiseerd in leegstandbeheer, waaronder Interim Vastgoedbeheer. Ik zat rond de tafel met Arthur (A), Louise (L) en Hannes (H), alledrie als ‘huurder’ aangesloten bij dit kantoor.

A: ‘Huren kan je eigenlijk niet zeggen. Het is een gebruiksovereenkomst. Je betaalt dus ook geen huur, maar eerder een gebruikskost.’
L: ‘Ik zeg altijd ‘legaal kraken’. Antikraak klinkt zo negatief.’
H: ‘Of leegstandsbeheer, dat is de officiele term.’

Wat is het verschil met huren?
H: ‘Met een huurcontract heb je als huurder bepaalde rechten, zoals je domicilie plaatsen. Dat is nu niet het geval. Ook moeten bepaalde kwaliteitsnormen niet voorzien worden.’
L: ‘Je krijgt wat je krijgt. Je mag niet veeleisend zijn. Ik heb bijvoorbeeld maar 1 kraan waar er drinkbaar water uitkomt en de isolatie trekt op niets.’
A: ‘Ook als er iets kapot gaat, zal je dat zelf moeten fiksen. Tenzij het iets structureels is, dan gaat Interim Vastgoedbeheer wel overleggen met de eigenaar. Maar als die zegt ‘fuck it’ zit je er wel mee.’
H: ‘Je krijgt ook geen bedenktijd. Wanneer je het huis te zien krijgt, moet je ter plekke beslissen. Weiger je, dan is het aan de volgende persoon op de wachtlijst. Erna krijg je nog eens de kans, maar weiger je opnieuw kom je weer onderaan die lijst te staan.’
L: ‘En een groot verschil is dat je er op een termijn van 3 weken uitgezet kan worden.’

Dat brengt toch een enorme onzekerheid met zich mee?
A: ‘Ja, maar ze gaan het wel melden als ze het eerder weten.’.
L: ‘Ze zeggen ook dat ze dan hun uiterste best zullen doen om een alternatief te vinden, maar dat kunnen ze natuurlijk niet garanderen.’
H: ‘Aan de andere kant kan je ook direct vertrekken zonder opzegtermijn of boete.’
A: ‘De nadelen wegen zeker niet op tegen de voordelen.’

Wat zijn dan de voordelen?
A: ‘De gebruikskost is heel laag. Bij mij is dat 180 euro per maand voor een heel huis. Voor
dat geld kan je nergens huren.’
L: ‘Je kan echt op unieke locatie terechtkomen waar je anders nooit zou kunnen wonen: een schooltje, een voormalig bordeel, een oude boerderij of op een kasteeldomein.’
A: ‘Ik weet ook van een oude gevangenis waar mensen cohousen.’
H: ‘Daarnaast zijn er minder regels in het huis in vergelijking met een huurovereenkomst.’’
A: ‘Maar je hebt wel pandcontroles om de drie weken. Ze komen dan langs om de staat van het huis te controleren en trekken enkele foto’s om naar de eigenaar te sturen.’

Voelt dat niet als een inbreuk op je privacy?
L: ‘Zolang dat ik dat op voorhand weet, is dat geen probleem.’
A: ‘Ze sturen op voorhand een berichtje. Ze zijn daar niet toe verplicht, maar ze doen dat wel. Hoewel ze het bij mij al een paar keer vergeten zijn. Ik heb als eens een onaangekondigde controle gehad nadat ik de avond ervoor volk over de vloer had en nog niet opgekuist had. Dat is dan ambetant.’

Wat voor ‘soort mensen’ doet er aan leegstandbeheer?
H: ‘Ik denk dat dat vooral jongere mensen zijn zonder veel eisen.’
L: ‘Een werkende single, of een koppel. Geen studenten, want je moet wel een vast inkomen kunnen aantonen. En je hebt best een sociaal vangnet voor het geval dat je vertrekken moet.’

Kan het een oplossing zijn voor diegenen die net buiten de reguliere huurmarkt vallen?
H: ’Ja, in de zin dat het betaalbaarder is voor veel mensen. Ook mensen met een werkloosheidsuitkering laten ze toe.’
L: ‘Als het over vluchtelingen of daklozen gaat, denk ik niet dat het aan Interim Vastgoedbeheer is om daar een oplossing voor te bieden. Veel eigenaars willen dat ook niet, vrees ik.’
A: ‘De stad heeft ook veel publieke gebouwen die leegstaan. Die dienen nu soms als crisisopvang maar kunnen ook een tijdelijker karakter krijgen.’

Waarom zou je dit als eigenaar doen?
L: ‘Ik denk dat eigenaars dit enkel doen als ze het niet kunnen verhuren. Puur om leegstandsbelasting te vermijden. Soms zijn er ook plannen om een huis af te breken en dan ga je geen huurder zoeken met een driejarig contract.’
H: ‘Of ze weten niet wat ze met het huis willen doen. Wanneer er een discussie is na een erfenis of als de verbouwingsplannen laten lang op zich wachten.’.
L: ‘Het is beter voor het gebouw dat wij het onderhouden zodat het niet vervalt.’
A: ‘We voorkomen ook dat het huis gekraakt of vernield wordt. Leegstandsbeheer is een win-win voor alle partijen. Het is vooral een goede zaak dat beschikbare ruimtes in een stad efficiënter ingevuld worden.’

Arthur (27) woonde vanaf zijn 18e enkele jaren in een klooster aan het Muinkpark. Nu woont hij 2 jaar in een rijhuis in de Muide.

Hannes (28) woont sinds 3 maanden in een halfopen bebouwing met tuintje en garage in de Dampoortwijk.

Louise (30) woont al 4 jaren met haar zus in een groot pand in Mariakerke. Bepaalde ruimtes van het pand worden ook als atelier verpacht.

Dit artikel werd geschreven door Binte Claes voor Frontaal (editie lente 2023), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Foto’s: Nathalie Samaes