GMF en de stelplaats van De Lijn: de puntjes op de i

Update na ontruimingsactie van 9 oktober 2024:
Gents MilieuFront betreurt deze gang van zaken. Ontruimen met veel machtsvertoon, op een zeer ongelukkig moment, terwijl de procedure loopt bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. De Lijn, stop de kap en wacht de uitspraak af.
Wij bewonderen de strijdlust van de actievoerders voor natuurbehoud, ook al is hun mening niet 100% de onze.

Het is 2030. Overal in Gent groeien bomen op wat voorheen autoparkeerplaatsen waren. Meer en beter openbaar vervoer maakte dat mogelijk. Wie wil wandelen in waardevolle natuur, kan naar de Bourgoyen of de Gentbrugse meersen, en ook naar het op het nippertje geredde Bloemekenswijkbos.

Ziedaar het ideaalscenario. Een scenario waarin De Lijn voldoende steun en geld krijgt van de Vlaamse overheid om op zeer korte termijn (een) geschikte locatie(s) te vinden voor zijn elektrische trams en bussen. Een scenario waarin de Vlaamse overheid echt werk maakt van een betonstop en geld, veel geld veil heeft voor het behoud en de sanering van een natuurgebied.

Gents MilieuFront doet zijn uiterste best om dit ideaalscenario te realiseren.

→ Daarom voerden wij in 2022 campagne om in de Bloemekenswijk enkele hectare natuurgebied te behoeden voor een gepland oefenterrein van De Lijn. Met succes: eerst overtuigden we het Gentse stadsbestuur en algauw liet ook De Lijn het dwaze plan varen.

→ Daarom trokken we in 2022 in een fel bezwaarschrift ten strijde tegen de plannen van De Lijn om, kort samengevat, zonder degelijk ontwerp een stelplaats in een natuurgebied te plempen. De Lijn moest niet alleen terug naar de tekentafel, maar ook duidelijk aantonen waarom de stelplaats precies daar moest komen, en waarom die zo groot moest zijn.

→ Daarom toonde GMF zich van meet af aan een toegewijde bondgenoot van het lokale actiecomité. We overlegden meermaals, deelden argumenten en standpunten en al onze informatie (zoals na overlegmomenten met De Lijn of met Stad Gent) en nog in juli 2024 stelden we, op verzoek van het comité, een vraag aan het INBO over de natuurwaarde van Wissenhage.

→ Daarom hamert GMF op het belang van meer en beter openbaar vervoer. Dát Gent een nieuwe stelplaats nodig heeft, lijdt geen twijfel. Gentbrugge en Destelbergen barsten uit hun voegen. De vertramming en elektrificatie van het openbaar vervoer en een snelle, betaalbare en aantrekkelijke verschuiving van de privéauto naar actieve en gedeelde verplaatsingswijzen (de modal shift) is dringend nodig, zowel vanuit sociaal oogpunt als vanuit klimaatoverwegingen. Meer en beter openbaar vervoer in Gent is niet mogelijk zonder voldoende stelplaats voor De Lijn. Hoe groot die derde stelplaats (want de twee andere blijven in gebruik) moet zijn en of het per se in Wissenhage moet, is natuurlijk het onderwerp van debat. 

Dit is geen botsing tussen openbaar vervoer en natuurbehoud. Het is wel een botsing tussen sociaal rechtvaardig klimaatbeleid (waarvan openbaar vervoer en natuurbehoud deel uitmaken) en een lakse en nalatige Vlaamse overheid die haar vervoersbedrijf de voorbije decennia niet voldoende steunde en die inzake ruimtelijke ordening een ronduit beschamend beleid voert. 

→ Daarom gingen wij in de aanloop naar de nieuwe vergunningsaanvraag enkele keren in gesprek met De Lijn. We drongen aan op een omstandig locatieonderzoek – als het nergens anders kon (op 3, 4 of meer locaties), moest dat duidelijk blijken. We drongen aan op een compacter en groener ontwerp. En we drongen aan op een fatsoenlijke boscompensatie.

Dit gezegd zijnde: een fatsoenlijke boscompensatie bestaat niet. Een stad die 100 boompjes plant en één volwassen boom omhakt, is niet goed bezig. De compensatiefactor die de Vlaamse overheid oplegt (tussen 1:1 en 3:1, of nog erger: financieel compenseren) is dan ook hopeloos ontoereikend.

→ Daarom klopt er werkelijk niets van de krantenkop van Het Laatste Nieuws van 5 maart 2024: “De Lijn krijgt steun uit onverwachte hoek: Gents MilieuFront pleit vóór bomenkap om nieuwe stelplaats te bouwen”. Larie en apekool. GMF heeft nooit vóór bomenkap gepleit en ook nooit zijn enthousiaste steun uitgesproken voor de locatiekeuze. 

→ Daarom stelden we bijkomende kritische vragen over het locatieonderzoek. We legden De Lijn elke locatie voor die ooit geopperd is door het lokaal comité, door GMF of door Stad Gent. We hebben daar ook antwoorden op gekregen. Is dat hoe het hoort te gaan? Zeker niet. De oefening van De Lijn hoort publiek toegankelijk te zijn. Maar we hadden ook niet het gevoel dat De Lijn een andere mogelijkheid had om op korte termijn meer en beter openbaar vervoer te realiseren dan via Wissenhage.

→ Daarom diende GMF op 6 maart 2024 opnieuw een bezwaarschrift in tegen de bijgewerkte plannen van De Lijn. We vroegen onder meer om het ontwerp verder bij te sturen (parkeerplaatsen aanleggen terwijl er vlakbij een lege parkeertoren staat, dat gaat er bij ons niet in), om het dossier te koppelen aan de vergroenende heraanleg van de twee andere stelplaatsen, om het terrein van het oefengebied definitief te beschermen en de verzakking van veengrond te onderzoeken. We maakten ons boos over de gebrekkige toelichting over het locatieonderzoek, maar gaven ook toe dat De Lijn op elke vraag hierover een helder antwoord klaar had.

→ Daarom dienden we op 16 mei 2024 ons bezwaarschrift (na een procedureel euvel) opnieuw in, aangepast aan de actualiteit. Kort tevoren deelden studenten namelijk hun onderzoek rond de biodiversiteit. GMF riep in zijn bezwaar de beoordelende overheid op om dit onderzoek grondig te bestuderen. Ook vandaag vinden we dat de bevindingen van prof. Jacobs de nodige aandacht verdienen.

Er is in Gent geen enkele organisatie die zo hard vecht voor het behoud en het creëren van natuur in stedelijk gebied als GMF. Specifiek voor de Bloemekenswijk denken we aan onze voortrekkersrol bij Wondelgem Natuurlijk!, onze trekkersrol in de aanvraag voor een natuurweefselplan, onze oproep om het Veronicabos te redden, onze geslaagde campagne om het idee voor het oefenterrein af te voeren – om nog te zwijgen van ons 3+30+300-onderzoek en -campagne, onze bomencampagne enzovoort enzoverder.

En ja, ook GMF is van oordeel dat het terrein Wissenhage een grote waarde heeft voor de (onmiddellijke en verdere) omgeving (ecosysteemdiensten) en een waarde inzake biodiversiteit, die uiteraard nog duidelijker wordt naarmate het gebied verder wordt uitgekamd.

Laat het dus duidelijk zijn: Gents MilieuFront is niet vóór een stelplaats op deze plek. Gents MilieuFront is niet vóór bomenkap. Wie dat beweert, leest enkel krantenkoppen. Wij zijn voor het ideaalscenario, zoals hierboven beschreven, en doen ons best om het zo dicht mogelijk te benaderen. 

We denken dat de huidige vergunning zeer kwetsbaar is en dat degenen die in september 2024 beroep aantekenen, een goede kans maken. (Wijzelf dienen geen beroep in omdat we denken dat het locatieonderzoek – zeker niet zoals het beschreven werd, wel zoals De Lijn het ons uitlegde – volstaat.) Als De Lijn nog maar eens tot een herexamen wordt gedwongen, zullen we enkel genoegen nemen met een biodiversiteit- en locatieonderzoek dat niet alleen omstandig, maar ook transparant wordt gevoerd.

Of de Bloemekenswijk in 2030 dan een beschermd natuurgebied heeft? Of Gent in 2030 dan eindelijk het openbaar vervoer zal hebben dat het verdient? Wij blijven er alvast voor vechten, en hopen dat de Vlaamse overheid openbaar vervoer en natuurbehoud ondertussen wat serieuzer begint te nemen.