Ruil bewonersvergunning in voor een boom (of iets anders)

GMF wil dat inwoners van Gent zonder auto kunnen kiezen voor bomen in de buurt

Bijna de helft van de gezinnen in Gent-centrum heeft geen wagen en dus ook geen recht op een parkeerplaats in de buurt. Dat verschil in rechten wordt niet gecompenseerd. GMF wil dat de stad een systeem uitwerkt waarbij ook bewoners zonder auto aanspraak kunnen maken op openbare ruimte: door hun recht op een bewonersvergunning op te zeggen (voor altijd). In ruil daarvoor krijgen ze bijvoorbeeld meer groen in de buurt.

Steeds minder Gentse auto-eigenaars

Vlaanderen telt meer parkeerplaatsen dan inwoners. Veel van onze openbare ruimte in straten wordt ingepalmd door geparkeerde wagens of daartoe voorziene zones. Dat is allemaal open ruimte die niet kan worden gebruikt voor groen, ontmoetingsruimtes, terrasjes, fietsenstallingen enzovoort. Nochtans beschikken heel wat Gentse gezinnen niet over een auto. 30% van de Gentse gezinnen bezit geen eigen wagen, in Gent-centrum is dat zelfs 47%. De afgelopen 10 jaar is de trend duidelijk: er zijn steeds meer autoloze gezinnen in Gent.

(kaart GMF: data binnen & rond R40 zijn nagenoeg correct; voor gebieden verder verwijderd van het centrum minder betrouwbaar)

Democratiseer gebruik open ruimte

Eigenaars van een auto in Gent kunnen gratis (althans voor de eerste bewonersvergunning) gebruik maken van de openbare ruimte om hun auto te stallen. GMF wil met een voorstel ook letterlijk ruimte bieden aan Gentenaars zonder auto, want aan de parkeerplaatsen in de open ruimte hebben zij helemaal niets. Volgens GMF kan de stad de trend van minder autobezit in Gent aangrijpen om in de huidige parkeerruimte te schrappen, en zeker op vraag van de burger. 

De ‘democratisering van het gebruik van de open ruimte’ past bovendien helemaal in het plaatje van burgerparticipatie die de stad uitdraagt. Het zou van durf en visie getuigen om de burger ook op dit domein inspraak te geven. De ‘bewonersvergunning’ is er immers niet voor alle bewoners, alleen de auto-eigenaars onder de Gentenaars hebben er recht op, dus ook op de 12 vierkante meter openbare ruimte.

– 0,5 parking, + 1 boom

Daarom wil GMF dat de stad een systeem uitwerkt waarbij Gentenaars (definitief) afstand doen van hun bewonersvergunning. Hij of zij belooft daarmee om geen gebruik meer te maken van zijn/haar gratis recht om te parkeren in de buurt. Maar: in ruil voor het afstaan van dit recht geeft de stad voor zijn/haar deur (of in een straal van max. 50 of 100 meter) minstens een halve parkeerplaats op. De ruimte wordt opgebroken en maakt plaats voor groen, een perkje of indien mogelijk een boom. Of eventueel nog iets anders, zoals een fietsenstalling of kinderspeelhoek, mocht de straat en situatie zich daar beter toe lenen. In Nederland vroeg NRC haar lezers hoe zij de Amsterdamse parkeerplaatsen zouden vervangen: dromen van tiny forests over zen-tuinen tot deel-kippenhokken, 6 op 2 breed!

Gedeeld beheer, onomkeerbaar

Komt er groen waar ooit parking was, dan kunnen bewoners zo veel mogelijk worden betrokken bij de aanleg en onderhoud, zoals bij een openbaar gemeengoed (commons). Voor de stad is de ontharding van de open ruimte een heel karwei die niet zomaar kan worden teruggedraaid. Daarom is de afstand van de bewonersvergunning idealiter meteen ook definitief, want gebonden aan een adres. Wordt zo’n woning verkocht, dan kan de nieuwe bewoner van die wooneenheid enkel een tweede bewonersvergunning bekomen, maar daar moet dan wel voor worden betaald.

(foto: GMF & Kinderrechtencoalitie Vlaanderen bezetten een parkeerplaats om een stuk openbare ruimte te heroveren op koning Auto, september 2019)

 Steden wereldwijd worstelen met publieke parkeerplaatsen

Steden wereldwijd proberen de ongebreidelde automobiliteit in te dammen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest besliste vorige zomer om 65.000 (!) parkeerplaatsen langs de openbare weg te zullen schrappen. Sinds 2003 schrapte Parijs al meer dan 15,000 parkeerplaatsen onder de hemel. In Amsterdam werkt men met wachtlijsten voor bewonersvergunningen en laat men er (tegen betaling) slechts een beperkt aantal per parkeerzone toe. Er werd ook geëxperimenteerd met een maand zonder parking, met bijna unaniem positieve reacties als gevolg.

Het gaat verder: Zürich voerde al in 1996 een ‘parkingstop’ in: per parkeerplaats die er bijkomt, moet er elders een verdwijnen. Ook Hamburg hanteert een gelijkaardig regime. In Kopenhagen zorgde een vermindering in de parkeerruimte voor een daling van 22 naar 16% van het aantal autopendelaars naar de binnenstad. Europa telt maar liefst 30.000km² aan parking: dat is even groot als de totale oppervlakte van België. In Madrid, New York en San Francisco werd al geëxperimenteerd om parkeerplaatsen om te zetten naar parklets, pop-up parkjes met gezellige zitbanken.

Eerste Gentenaars doen al mee

Het opgeven van dit recht is dus niet zomaar vrijblijvend. Toch weet GMF heel wat Gentenaars bereid om dit te willen doen. Hier ter illustratie alvast de getuigenissen van 3 pionier-Gentenaars: 

Getuigenis 1 – Myriam Dumortier

“Een halve parkeerplaats groen zorgt voor verkoeling in warme dagen, zuivert de lucht, dempt het geluid, laat water infiltreren, brengt natuur dicht bij huis. Wij hebben een gevelbankje aan onze muur, maar staren doorgaans naar het blik van auto’s, met af een toe een veeg uitlaatgassen, hoewel we er zelf nooit gebruik van maken. Die halve parkeerplaats groen zou een grote meerwaarde zijn, ik teken daar direct voor!”

Getuigenis 3 – Jonathan Govaerts

“Wij hebben nooit een eigen wagen gehad, en ik had een tijdje een niet zo realistisch idee om een wrak te kopen en er een boom in te laten groeien, maar dit is een veel breder en duurzamer initiatief waar wij direct voor tekenen.”

“Wij delen met verschillende gezinnen uit dezelfde buurt een auto. We sparen dus 3 parkeerplaatsen uit. Als groep willen we graag die uitgespaarde plaatsen teruggeven aan de buurt.”

“