Arsenaalsite: locomotief voor duurzame mobiliteit en betaalbaar wonen

De Arsenaalsite in Gentbrugge staat te koop. Dit is een terrein van 13 ha waar vroeger treinen werden onderhouden, met een aantal enorme loodsen. NMBS verkoopt de site binnenkort aan de hoogste bieder. Naar aanleiding van de vragen die deze verkoop opriep bij een aantal academici, buurtbewoners en organisaties barst de discussie los over wat het nieuwe stadsdeel wel en niet mag worden.

De discussie ging tot nu toe vooral over wie de site verwerft (de stad of een private partner) en wiens belang (publiek of privaat) centraal komt te staan. Wanneer het terrein wordt verkocht aan een private partner, dan zal de stad nog altijd kunnen aansturen hoe de ontwikkeling verloopt. Althans dat zegt het bestuur. De middelen die de stad daartoe heeft zijn de visie van de stad op de site (details lees je in de conceptstudie) en een nog op te maken RUP waarin duidelijk wordt gedefinieerd wordt wat de projectontwikkelaar al of niet kan. De genoemde visietekst werd samen met de NMBS opgesteld en maakt deel uit van het verkoopdossier. Gents MilieuFront heeft los van deze discussie ook een duidelijk standpunt over de invulling van de Arsenaalsite. 

Context voor duurzame mobiliteit en ecologisch netwerk
De Arsenaalsite is van strategisch belang en het zou een gemiste kans zijn om enkel naar de site en niet naar de omgeving te kijken. Als we uitzoomen en kijken naar de ruimere omgeving zien we twee belangrijke kansen en aanknopingspunten. 

Het eerste aspect betreft mobiliteit. De Arsenaalsite heeft de potentie om uit te groeien tot een multimodaal knooppunt voor duurzaam vervoer (zie kaart – laag mobiliteit). De site wordt immers aan de noordkant omgeven door de spoorlijn Gent-Sint-Pieters – Gent Dampoort. In de ruimtelijke visie van Stad Gent ‘Ruimte voor Gent’ is er sprake van om het station Gentbrugge te herlokaliseren. Dit zou perfect kunnen op deze locatie. De Arsenaalsite wordt begrensd door de Brusselsesteenweg – waar tram 2 rijdt -, en tram 4 heeft haar eindhalte (Gent-Moscou) net aan de overzijde van de sporen. Als je tram 4 doortrekt tot tram 2 en je plaatst daarnaast ook nog eens het treinstation, wordt de Arsenaalsite een nieuwe hub van duurzaam vervoer. Zorg daarnaast nog eens voor een aansluiting van de nu al bestaande P+R aan de E17 en combineer dat met de hoofdfietsroutes die in de buurt liggen en je krijgt een gedroomd kruispunt. 

De tweede opportuniteit die duidelijk wordt bij het  uitzoomen is een nieuwe natuurlijke structuur (zie kaart – laag groenstructuur). In het westen van de site ligt de groenblauwe klimaatas 4 langs de Schelde. In het oosten heb je de Gentbrugse Meersen, die met een uitsteeksel aan de Braemkasteelstraat als het ware een vinger uitsteken richting Arsenaalsite. Zo kan de Arsenaalsite  dus een onderdeel van de groene hoofdstructuur en een stepping stone worden tussen de Schelde en de Gentbrugse Meersen.

Mix aan functies, focus op betaalbaar wonen
De huidige ruimtelijke bestemming van de Arsenaalsite laat enkel economische activiteiten toe. In de visie die de stad nu naar voren schuift, wordt de site een gemengd stadsdeel met een mix aan functies. Zo zal 30% van de site – niet minder en niet meer – een bestemming ‘wonen’ krijgen. Die is ook het meest lucratief voor ontwikkelaars. Daarnaast werd er bepaald dat er tot 2025 tijdelijke invullingen zullen komen. De toekomstige eigenaar van het terrein zal dus binnen die contouren de site moeten ontwikkelen. GMF juicht dat toe en vindt het positief dat zowel cultuur, kleinschalige maakindustrie als woongelegenheid op dit zeer grote terrein een plaats krijgen. Maar wat volgens ons onderbelicht blijft is de mogelijkheid om van (een deel van) de site een circulaire hub te maken, bv. om grote materiaalstromen te sluiten en om de repareer-economie te laten ontplooien.

Maar het tekort aan sociale woningen en betaalbaar wonen in Gent is zo hoog dat de stad van betaalbaar wonen – op deze site en andere plekken – een absoluut speerpunt te maken. Toch wil de stad zolang de druk op de woningmarkt (en in het bijzonder op de lagere treden van de huurmarkt) zo hoog is geen wettelijke energienormen afdwingen in de huursector. Daardoor voert ze een klimaatbeleid met de handrem op. Het woongedeelte zonder slag of stoot overlaten aan de hoogste bieder en vrije markt lijkt ons dan ook uit den boze.