Hoera voor Gentspoort (maar een tram heeft geen autotunnel nodig)

Eindelijk! Gent krijgt een nieuwe tramlijn. In april ‘23 tekenden de Vlaamse overheid, Stad Gent, De Lijn en tal van andere betrokkenen het ambitiecharter van Gentspoort. Tussen Gent Sint-Pieters en Gent-Dampoort komt tram 7 (ter vervanging van de buslijnenbundel 70).

Nog meer goed nieuws: het gaat snel vooruit. Al in 2027 wil men aan de werken beginnen.

Zoals we eerder dit jaar (met een tikkel overdrijving) schreven in Frontaal: het openbaar vervoer lost al onze problemen op. Luchtvervuiling, verkeersveiligheid, een beter gebruik van de publieke ruimte, vervoersarmoede tegengaan… Bij Gents MilieuFront zijn we grote voorvechters van meer en beter openbaar vervoer. (Zie ook onze inspanningen bij de Gentse Busbeweging.)

Hoera dus. Maar Gentspoort, zoals het project heet, gaat plots wel heel snel. En we vinden bij GMF niet dat snel een synoniem mag zijn van ondoordacht.

In een ver verleden heeft men beslist dat, samen met de vertramming, de Heuvelpoort een autotunnel zou krijgen. Zodat tram 7 bovengronds en de auto’s ondergronds vlot zouden kunnen doorrijden. Zodat de ruimte boven de tunnel kwalitatief (want autovrij) zou kunnen worden ingericht.

Bij die argumenten vallen in 2023 heel wat kanttekeningen te maken.

1 Stadsboulevard

Ten eerste is de visie op de kleine ring (R40) sterk veranderd. Tal van beleidsdocumenten hebben het nu over een ‘stadsboulevard’ met een beter evenwicht tussen verblijf- en verkeersfuncties. Met andere woorden: minder auto’s (en dus geen 2×2 rijstroken), meer groen, meer ruimte voor openbaar vervoer, vrijliggende fietspaden, brede voetpaden en veel oversteekmogelijkheden voor fietser en voetganger.

Zie bijvoorbeeld Ruimte voor Gent, het Gentse bestuursakkoord en het regionaal mobiliteitsplan vervoerregio Gent, waaruit dit citaat (p.112) over de wegen binnen de R4: 

Een peperdure autotunnel aan de Heuvelpoort betekent dat we de R40 de komende decennia veroordelen tot belangrijke autoweg, waar de autodoorstroming bijzonder belangrijk blijft. 

Dat is manifest niet de bedoeling. Zie bijvoorbeeld het bestuursakkoord: “De stadsring krijgt op termijn de allure van een stadsboulevard, met meer evenwicht tussen de verblijfsfunctie en de verkeersfunctie. We maken hiervoor een verkeersstudie en voeren een ontwerpend onderzoek, zodat er bij het begin van de volgende bestuursperiode concrete plannen op tafel liggen voor een significante verschuiving van het verkeer van de R40 naar de R4.”

Zullen er begin 2025 inderdaad ‘concrete plannen’ liggen? We vrezen ervoor: GMF heeft geen enkele aanwijzing dat AWV (de wegbeheerder van de R40) of Stad Gent zo’n ontwerpend onderzoek heeft gevoerd.

2 Duurzame mobiliteitskeuzes

Waarom een tram aanleggen als je het autogebruik uiterst aantrekkelijk houdt? Zo krijgen we nooit een modal shift.

Sterker nog: wij vrezen dat een tunnel wandelen en fietsen net minder aantrekkelijk zal maken. Want: de verkeerslichten aan beide kanten van de tunnel zullen filevorming in de tunnel moeten vermijden. Dat betekent: langer wachten voor voetgangers en fietsers die de ring oversteken, en een moeilijkere inrichting van conflictvrije kruispunten – met andere woorden: een reëel veiligheidsprobleem.

3 Hoezo ruimtelijke kwaliteit?

Ook met een tunnel zullen er op de Heuvelpoort auto’s in verschillende richtingen blijven rijden. Het wordt dus zeker geen mooi groot plein – ringbewoners en voorbijgangers zullen het ook met fors minder bomen moeten doen, want grote bomen hebben bovenop een tunnel niet genoeg wortelruimte.

Onder meer deze bomen op de ring sneuvelen en worden niet vervangen.

De tram heeft geen autotunnel nodig

GMF is ervan overtuigd dat de vertramming perfect te realiseren valt zonder een extreem dure tunnel aan de Heuvelpoort. We vragen aan het stadsbestuur en aan de Vlaamse overheid, en aan trekker De Werkvennootschap, om bij het gigantische en fantastische Gentspoort-project van de R40 een aantrekkelijke stadsboulevard te maken.