GMF telt opnieuw record aantal fietsen rond station Gent-Sint-Pieters

Vrijwilligers van Gents MilieuFront telden op zaterdag 10 december 15.541 aantal fietsen rond station Gent-Sint-Pieters. Tegelijk telden ze slechts 12.157 aantal fietsstallingen. Het structurele tekort aan fietsplaatsen vergroot dus wat, gecombineerd met te weinig beheer, leidt tot verkeerd gestalde en dus soms hinderlijke fietsen. 

Recordaantal fietsen rond station Gent-Sint-Pieters
Onze vrijwilligers telden op zaterdag 10 december 15.541 fietsen rond station Gent-Sint-Pieters. Ze telden tegelijk slechts 12.157 aantal fietsstallingen. Zowat elke stalling telde meer fietsen dan plaats. Op het Maria Hendrikaplein staan er zelfs driemaal meer fietsen dan plaatsen. Alleen de verder gelegen stalling achter het gebouw van de Vlaamse overheid en de moeilijk bereikbare ondergrondse fietsenstalling aan het Mathildeplein (trap met 22 treden en een smalle fietsgoot) hadden nog vrije plaatsen. Alle andere stallingen stonden overvol, waardoor fietsen naast de rekken werden geplaatst. 

GMF herhaalde voor de 8ste keer deze telling. De laatste telling dateert van 2019: toen bleken er al 1.600 fietsstallingen te kort. “Er kwamen sindsdien geen stallingen bij. Deze nieuwe telling toont aan dat het aantal fietsen blijft stijgen en door ongewijzigd beleid het structureel tekort aan plaats dus toeneemt.”, concludeert Pieter Nuytinck van Gents MilieuFront.

Nieuw stationsontwerp gedateerd vooraleer het klaar is
In 2022 vonden NMBS en stad Gent overeenstemming over een vereenvoudigd want goedkoper ontwerp voor de afwerking van station Gent-Sint-Pieters. Het aantal fietsenstallingen werd opgetrokken, onder meer door het gebruik van etagerekken.

Als einddatum communiceert men nu 2028. Het nieuwe ontwerp voorziet 17.000 fietsplaatsen, voor een groot deel onder de treinsporen waarna de stallingen op o.a. M.H. Hendrikaplein en Astridlaan zullen verdwijnen. Dat aantal lijkt te zijn gebaseerd op de beschikbare oppervlakte, niet op een onderbouwde prognose van de nood aan fietsstallingen in de toekomst.

Dit zal nog steeds te weinig zijn, want volgens de gangbare normen is een fietsenstalling volzet als 80% van de plaatsen bezet zijn. Boven dat percentage stijgt het risico op fout geparkeerde fietsen aanzienlijk. Die zijn bijzonder hinderlijk en gevaarlijk voor voetgangers, rolstoelgebruikers en slechtzienden. De stationsomgeving zit dus nu al aan die 80%. Nochtans verwachten alle prognoses nog een stijging van het aantal fietsen. NMBS gaat namelijk uit van een groeistrategie van 30% meer reizigers op 10 jaar tijd. Zeker ook Gent-Sint-Pieters zal een stijgende aantal reizigers kunnen verwachten door de toenemende studentenpopulatie (op 10 jaar tijd kwamen er ongeveer 18.000 studenten bij en dat zal nog toenemen) en de inkomende pendel naar de Gentse arbeidsmarkt (op 10 jaar is die inkomende pendel toegenomen met 14%). Ook GMF telde in mei 2022 nog het grootste aantal fietsers ooit in Gent tijdens onze jaarlijkse fietsentelling.

Het vereenvoudigde nieuwe stationsontwerp beperkte echter de geplande uitgravingen van de kelder, wat onomkeerbaar is waardoor toekomstige capaciteitsuitbreidingen voor fietsstallingen gehypothekeerd worden.

Nood aan een prognosetool op maat
Het station kent een geschiedenis van onderschattingen van de nood aan fietsstallingen, zo leest het verslag van het Rekenhof:

“De NMBS stelde het aantal fietsenstallingen na de renovatie van het station Gent-Sint-Pieters initieel op minstens 5.000 vast. Dit aantal wordt in de aanvraag voor de bouwvergunning naar 6.800 gebracht. Wanneer blijkt dat de reële noden nog hoger liggen, wordt op vraag van de stad Gent midden 2010 een akkoord ondertekend waarbij de stad Gent zich engageert om de helft van in totaal 10.000 fietsenstallingen te financieren. Eind 2014 blijkt uit een nieuwe studie dat de noden werden onderschat. En streefcijfer van minstens 13.500 fietsenstallingen wordt vooropgesteld. Begin 2016 wordt beslist om deze uitbreiding hoofdzakelijk te realiseren door een verdichting van de fietsenstallingen, nl. het vervangen van bestaande fietsenrekken door een dubbeldeksysteem. In deze 13.500 fietsenstallingen zit niet de zone voor bakfietsen en andere speciale stallingen begrepen. Het totale aantal wordt verder verhoogd tot 15.400 fietsenstallingen bij de voorstelling van de wijzigingen aan de tweede fase van de renovatie van het station. In januari 2020 wordt een capaciteit van 17.000 fietsenstallingen aangekondigd; die wordt echter vooral gerealiseerd door het gebruik van etagerekken (dubbeldekfietsrekken) in plaats van door een verdere uitgraving van de kelder, wat toekomstige uitbreidingsmogelijken beperkt.”

GMF vraagt dat de projectpartners een tool op maat van dit station te ontwikkelen op basis van een set parameters dat de nood aan fietsstalcapaciteit voor dit station voorspelt, waardoor stad Gent en de NMBS hierop kunnen anticiperen. De algemene NMBS-parameters voor fietsstallingen aan stations voldoen namelijk niet voor dit station. De laatste onderbouwde prognosestudie voor Gent-Sint-Pieters dateert van 2014 en voorstelde dat voor 2030, rekening houdende met een reserve van 15 %, redelijkerwijze nood is aan ± 13.500 fietsstallingen. Dat aantal fietsen telde GMF zaterdag al, 8 jaar vroeger dan voorzien.
“Bij de oplevering van het station na 2028 horen Gentse fietsers niet vast te stellen dat de capaciteit al tekort is…”, meent Pieter Nuytinck

Aanbod te weinig divers
GMF telde ook slechts 30 plaatsen voor buitenmaatse fietsen zoals bakfietsen, fietskarren, longtails, … Verschillende buitenmaatse fietsen stonden daarom noodgedwongen buiten een fietsstalling en dus foutief. De vrijwilligers zagen ook dat de licht afwijkende fietsen niet passen in de dubbelrekken (bijvoorbeeld met een krat of breed stuur) waardoor ze op de voorbehouden plaatsen voor de buitenmaatse fietsen de plaats innemen van de sterk afwijkende fietsen (zoals bakfietsen). Zeker door de keuze voor een dubbeldeksysteem, is er te weinig plaats voor buitenmaatse fietsen. 

Stad Gent voorziet in de eigen richtlijnen voor fietsstallingen dat bij middelgrote en grote fietsenparkings minstens 10% van het totale aantal fietsparkeerplaatsen specifiek voorbestemd én aangeduid moet zijn voor buitenmaatse fietsen. Dat is nergens het geval rond het station. Het is ook in strijd met de nieuwe Spoorvisie 2040 van de federale regering die stelt dat de fietsplaatsen aangepast moeten zijn aan fietsen van verschillende grootte (bakfietsen, elektrische fietsen met kinderzitje, …). 

Zeker in Gent is meer plaats voor buitenmaatse fietsen een noodzaak. GMF telde bijvoorbeeld in mei 2022 een stijging van het aantal bakfietsen met 30 procent op 1 jaar tijd. Almaar minder Gentenaars hebben een eigen auto, velen onder hen zien wellicht in de bakfiets een waardig alternatief. Het concept van fietsstallingen moet evolueren met de fietspopulatie. GMF telde ook geen elektrische oplaadpunten. Dat is jammer, als je weet dat uit een enquête over het fietsgebruik blijkt dat 31% van de fietskilometers in Vlaanderen met elektrische fietsen gebeurt.

Te weinig beheer rond station
In de omgeving van het station mag een fiets drie weken blijven staan. Het parkeerbedrijf APCOA beheert namens NMBS de fietsparkings en hoort om de 3 maanden een weesfietsenactie te doen. De laatste ruiming dateert echter van 12 juli 2022, de volgende is pas voorzien voor februari 2023. Dit lijkt dus te weinig. Op het het Koningin Maria-Hendrikaplein telde GMF bijvoorbeeld driemaal meer fietsen dan stallingen, dus bijna 1.000 fietsen die er geen plaats hadden. Een chaotisch aanzicht en een bron van frustratie voor vele buurtbewoners, voetgangers én fietsende pendelaars.

GMF telde ook vele fietsen in het rek voorbehouden voor Blue Bikes en telde 47 deelfietsen van Dott, Donkey Republic en Baqme (allen zonder voorbehouden plek).

“Beter beheer van de gestalde fietsen kan een deeltje van de parkeerdruk wegnemen, “ zegt Pieter Nuytinck. “Bijvoorbeeld door terug 4x per jaar een goed aangekondigde weesfietsenactie te doen en bijkomende specifieke parkeerzones te voorzien voor deelfietsen.” Al zal een goed beheer het stallingenprobleem niet oplossen: daarvoor zijn er te weinig stallingen in verhouding met het aantal fietsen.

Station Gent-Sint-Pieters verdient beter
In het memorandum voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 vroeg GMF 20.000 fietsenstallingen. De telling van afgelopen weekend bevestigt opnieuw de groei van het aantal fietsgebruikers in Gent en de nood voor een duurzamer fietsinfrastructuur in én rond het station. Het goede nieuws is dus dat meer reizigers dan ooit tevoren met de fiets naar het station komen – het record aller tijden (aller GMF-tellingen) is opnieuw gesneuveld. “Tijd om dit verder aan te moedigen en te anticiperen op een blijvende aangroei van het aantal fietsers”, vindt Pieter Nuytinck.

Ook zin om een volgende keer mee te werken met een GMF-actie? Word dan vrijwilliger.