Boekenclub: Het recht van de snelste

Waarom zijn we gaan denken vanuit het perspectief van de auto? Waarom wordt er zoveel ingezet op een vlottere doorstroming. Hoeveel verkeersdoden zijn acceptabel?

De schrijfster beschrijft de (herkenbare) evolutie in haar denken. Ze staat stil bij het fileprobleem en waarom dat maar niet opgelost geraakt. De schrijfster hoopt dat fietssnelwegen een deel van de oplossing kunnen zijn. Op haar zoektocht naar oplossingen komt ze in contact met weerbarstige denkers zoals fietsprofessor Marco te Brömmelstroet. Sommige verkeersdeskundigen zien straten als pijpleidingen en verkeer als water. Als je de doorstroming beperkt op de ene plaats, zoekt het verkeer een andere weg. Anderen houden ook rekening met de mogelijkheid dat verkeersstromen kunnen opdrogen als het te moeilijk wordt. Mobiliteit kan gezien worden als een technisch probleem maar even goed als een sociologisch gebeuren. Er bestaat zoiets als een reistijdconstante: overal ter wereld blijken de meeste mensen zo’n zeventig à tachtig minuten per dag onderweg te zijn. Als mensen tijd winnen door zich sneller te verplaatsen, gaan ze zich meer of verder verplaatsen. Zo komen we bij het zwarte gat van de filebestrijding, wat verklaart waarom de files almaar terugkomen. Als je meer rijstroken aanlegt voor auto’s, komen er meer auto’s.

Het boek gaat ook in op hoe we de ruimte inrichten: zelfs bij de aanleg van nieuwe wijken vertrekt men bijna automatisch vanuit het standpunt van de auto. Dit is het gevolg van het toepassen van richtlijnen. Deze zijn weliswaar niet bindend, maar je wordt noodgedwongen een activist als je ervan wilt afwijken. Het vergt dus veel moeite om daar iets anders tegenover te stellen.

Een auto is een vervoermiddel, maar het kan een moordmachine zijn. De schrijfster opent onze ogen door erop te wijzen hoe we ongevallen beschrijven en hoe dat evolueerde in de tijd. Is het de auto of de automobilist die het ongeval veroorzaakte? Is het aangereden kind verantwoordelijk? Waar zetten we op in bij verkeerseducatie?

Aan het eind vraagt Verkade zich hoopvol af of we buiten het recht van de snelste kunnen. Bij de bespreking van het boek in maart 2024 dacht de boekenclub van GMF zo aan alle kansen die Gentspoort gaat creëren voor een andere publieke ruimte door de heraanleg van de vele Gentse plekken rond de nieuwe tramlijn.

Misschien is dat wel dé kracht van het boek: het verbeelden van een realiteit, waar andere rechten minstens even belangrijk zijn als het recht van de snelste.

Thalia Verkade en Marco te Brömmelstroet, Het recht van de snelste, 2020, De Correspondent, 255 pagina’s.

Zin om mee te lezen met onze boekenclub? Stuur een mailtje naar [email protected]!

Dit artikel werd geschreven door Lieve Mertens voor Frontaal (editie zomer 2024), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Foto : Pexels – Life of Pix