Autostop: de (verloren?) kunst van het liften

Autostop, de puurste vorm van deelmobiliteit, gaat al lang mee. Werd ergens ter wereld een wiel uitgevonden, dan stonden er niet veel later lifters langs de kant van de weg. Nooit telde onze planeet zo veel auto’s als vandaag, en toch lijkt er steeds minder te worden gelift. Tijd om deze oervorm van duurzaam reizen af te stoffen met een ode aan de weg.

Het onbekende
Ik hou van avontuurlijk reizen, bv. op eigen kracht (trekking of fietsreis), een complexe backpacktrip, (wild)kamperen, slapen onder de sterren. Maar het summum van avontuur is voor mij: autostop. Je geeft bijna alle teugels uit handen: het reisverloop, het ritme, het gekozen vehikel. Je vertrouwt op toeval en geluk, en verwacht enkel het onverwachte. De jongste 20 jaar was ik gezegend, ik heb veel mogen reizen. Onder mijn dierbaarste herinneringen koester ik vele lift-ervaringen: die trip van Gent naar Gdansk, een keer heel Ijsland rond, een maffiose escort in Albanië, een hobbelige Ruta 40 in de laadbak van een Argentijnse pick-up.

Liftlegende
Toch zijn mijn verhalen klein bier vergeleken met het lift-repertoire van Rik Merchie. De Gentenaar lift al zijn hele leven, altijd en overal, in 2010 zelfs eens van zijn voordeur naar Nepal. Daarover schreef hij later het boek ‘Hitchhiking Everest’. Op café vertelt Rik met veel passie over zijn liftlust. ‘Mijn eerste liftreis maakte ik samen met mijn broer en een vriend. Een week lang doorkruisten we België. ’s Morgens kozen we in ons tentje lukraak een plek op de landkaart, waar we die dag dan naartoe liften’, lacht Rik. ‘Om de twee dagen belden we ons mama om te vertellen waar we waren, en dat alles goed was.’

Vrijheid
‘Sindsdien ben ik niet meer gestopt. Ik ben de tel kwijt hoeveel keer ik Europa liftend heb doorkruist. Ik trek het vaakst naar Bilbao en Chamonix, maar liften doe ik overal.’ Langs de kant van de weg geniet Rik van een groot vrijheidsgevoel. ‘Zeker als student was dat het geval. Je hebt alle tijd, je wordt niet beperkt door een klein budget: uiteindelijk geraak je overal, vaak zonder een cent uit te geven.’

Ontboezemingen
Mensen die jou meenemen, doen dat bewust. Gesprekken (of stiltes) in de auto zijn dus automatisch gewenst, en in mijn ervaring nooit saai of ongemakkelijk geweest. Rik beaamt. ‘Soms rijd je urenlang samen, in de wetenschap dat je elkaar wellicht nooit meer zal terugzien. Ik heb in die auto’s al heel vaak zeer persoonlijke dingen gehoord – en verteld.’ ‘Het abstracte van afstand valt weg als je lift’, gaat Rik door. ‘Als je bij ons op de radio hoort over een bomaanslag in Pakistan, dan klinkt dat nogal ver-van-je-bed. Maar als je door die regio hebt gelift, er met mensen hebt gesproken en gegeten, dan raakt je dat.’ ‘t Is aangenaam mijmeren op café met Rik over autostop. Reflectie gaat over in filosofie. ‘Liften is fascinerend, net omdat je weinig tot niets kan plannen. Je zet jezelf in een kwetsbare positie, terwijl je enkel vraagt wat iedereen je kan geven, en eigenlijk niets kost’, serveer ik. ‘Soms moet je wel eens uren wachten, maar je wordt altijd ruim beloond’, komt Rik terug. ‘De weg zorgt voor jou, en daar moet je op vertrouwen: alles komt goed.’

Ga toch liften
We ronden af met een sterk staaltje toogfilosofie, à la ‘een opgestoken duim is een klein gebaar voor een lifter, maar een enorme geste voor de snelweg’. Want lifters stralen positiviteit uit, vertrouwen in de mensheid. Ze symboliseren lef en joie de vivre, vaak net op mistroostige plekken als een berm of tankstation. Langs de kant van de weg geef je als lifter een dikke like aan het leven. Je vertelt de wereld: ik geloof in jullie, ‘t is nog al nie naar de wuppe.

• ‘Trek kleurige kleren aan. Draag je zonnebril in je haar, niet op je neus. Gebruik een liftbordje. Straal plezier en veiligheid uit. Criminelen dragen nooit een korte broek!’

• ‘Maak oogcontact. Met de chauffeur, of met de passagier naast hem/haar: vaak ziet die jou het eerst, en beslist hij/zij om te stoppen of niet’

• ‘Wil je snel vooruitgaan of grote afstanden afleggen, lift dan van tankstation naar tankstation. Kies voor camioneurs. Spreek mensen vriendelijk aan aan de uitgang van een shop. Neem afwijzingen niet persoonlijk’

• ‘Stopt er een auto, oordeel dan meteen of het veilig is of niet: liggen er bierblikken, ruikt het onfris, hoe staan de ogen van de chauffeur. Heb je twijfels: een no-go. Vrouwelijke lifters zullen extra op die signalen letten, op hun instinct moeten vertrouwen. Voor hen zullen auto’s (veel) vaker stoppen, maar ze zullen ook vaker nee zeggen’

• ‘Er zijn geen slechte liftlanden, wel slechte liftplekken. Toch leert de ervaring dat liften makkelijker gaat in België, Frankrijk of de Balkan dan pakweg in Spanje, de UK, Oostenrijk of Hongarije’

Veel praktische lift-info vind je op hitchwiki. Wil je liever eerst wat lezen over lift-ervaringen, lees dan ‘Hitchhiking Everest’ van Rik Merchie of ‘Al Liftend’ van Barbara Noske, Riks favoriete liftboek.

Dit artikel werd geschreven door Thijs Michiels voor Frontaal (editie zomer 2024), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Illustraties: Bart van Besien