Gentse fietsers worden jonger: steeds meer kinderen op de fiets

Gents MilieuFront, Fietsersbond Gent, Velodroom en Ledeberg breekt uit organiseerden op dinsdag 22 oktober 2019 voor de vierde keer de Gentse kinderfietstelling. Op 15 telpunten in Gent tekenden we niet alleen voor de vierde keer een toename van het aantal fietsers op, maar – op basis van de 9 ‘oude’ telpunten – ook een forse stijging van het aantal kinderen op de fiets.

In 2019 telden we net als vorige jaren alle fietsers en kinderen op de fiets die tussen 8 u. en 8.30 u. passeerden op veertien belangrijke fietsassen of knooppunten  in Gent. Op 9 locaties (zie tabel 1 en 2) telden we al voor het derde en vierde jaar op rij. We telden zowel kinderen die zelf fietsen, kinderen in een bakfiets als kinderen op een stoeltje of in een fietskar.

(tabel 1: 3 oudste telpunten) 

(tabel 2: 9 oude telpunten)

(tabel 3: alle telpunten van 2019)

Het aantal fietsers en fietsende kinderen op de 3 oudste telpunten is in vergelijking met de voorbije jaren opnieuw sterk toegenomen. Het aantal fietsers is op 4 jaar tijd gestegen van 2372 naar 2956. Het aantal fietsende kinderen is in diezelfde periode gestegen van 284 naar 508.

(grafiek: oudste telpunten in een grafiek)

Het Gentse mobiliteitsbeleid werkt 

Het fietsbeleid van Stad Gent werpt zijn vruchten af. Een structurele stijging van het aantal fietsende kinderen kunnen we beschouwen als een indicatie dat de Gentse fietsers zich in toenemende mate veilig voelen. Gent moet het beleid dus verder doorzetten én uitbreiden. Goede voorbeelden zijn uiteraard de fietsbruggen aan het Keizerpark, de onderdoorgang aan de Rozemarijnbrug en de nieuw ingerichte fietsstraat op Coupure Links.

Pijnpunten: onveilig en ongezond

Helaas zien we nog steeds te veel pijnpunten. Het kruispunt ter hoogte van de Gentbruggestraat/Aannemersstraat is ronduit gevaarlijk en chaotisch. Het is er bijna onmogelijk om veilig en reglementair over te steken, laat staan voor een kind. Nog altijd beantwoorden bepaalde stukken van het fietspad op de Stropbrug niet aan de nodige kwaliteitsnormen (hoewel er voor die laatste een heraanleg in de pijplijn zit). Waar de Stropbrug samenkomt met de Burggravenlaan is de situatie ronduit gevaarlijk. Bij de telling zagen we verschillende bijna-ongevallen. We vermoeden dat, eens die pijnpunten zijn aangepakt, het aantal fietsers nog spectaculair kan stijgen.

Op vele punten waar we veel fietsers telden – – is de luchtkwaliteit nog altijd erg slecht. Dat tonen verschillende onderzoeken aan zoals de Curieuzeneuzen-campagne van 2018. Dit zijn helaas vaak plekken waar fietsers moeten stoppen en dus langer worden blootgesteld aan de uitlaatgassen. Kinderen zijn hier extra kwetsbaar voor. Aan de Dampoort en de Forelstraat staan fietsers samen met de auto’s aan het verkeerslicht te wachten in een tunnelkoker.Die zones autoluw maken zou een forse vooruitgang betekenen voor veiligheid én gezondheid.

Dringende ingrepen

Voor een aantal plaatsen roepen we Stad Gent op om zo snel mogelijk bijkomende maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit én de verkeersveiligheid te verbeteren. We pleiten ervoor om de vijfhoek aan de Gentbruggestraat te knippen, net als de Forelstraat. En dat er eindelijk een oplossing komt voor het kruispunt aan de Dampoort, waarbij fiets- en autoverkeer maximaal worden gescheiden. 

Ruimere capaciteit fietsnetwerk

Parallel aan het verminderen van de auto’s moet de stad ervoor zorgen dat de capaciteit van de fietsinfrastructuur blijft toenemen. Naast veilig en comfortabel moet die ook in staat zijn om de groeiende stroom fietsers op te vangen. Zowel kleine kinderen als snellere fietsers moeten zich veilig voelen in Gent. Nieuwe infrastructuur moet toekomstgericht gedimensioneerd worden.

Drukke fietspunten zoals de driehoek in het Keizerpark zitten bijna  aan hun grenzen: nog meer fietsers en ongelukken worden onvermijdelijk. De aanhoudende groei moet ingecalculeerd worden in toekomstige projecten. Op andere plekken waar de capaciteit op zijn grenzen dreigt te botsen kan de situatie verlicht worden door bijkomende straten in de omgeving autoluw te maken; een ‘bypass’ plaatsen om een fiets-infarct te voorkomen.

Veilig fietsen buiten de R40

We zijn blij dat Stad Gent eindelijk maatregelen neemt om ook buiten de R40 het autoverkeer terug te dringen. Door verkeersplannen voor de deelgemeenten op te stellen werkt men de komende jaren tegelijkertijd aan  een betere luchtkwaliteit en betere omstandigheden voor fietsers en fietsende kinderen. Daarbij kunnen chaotische situaties zoals de vijfhoek aan de Gentbruggestraat en gevaarlijke oversteekplaatsen van steenwegen worden aangepakt. Maar de plannen bieden ook de mogelijkheid om autoluwe knooppunten en straten af te bakenen, waar ontmoeten en zachte verplaatsingen voorrang hebben.

Schoolomgeving

Nu zoveel meer kinderen met de fiets op weg zijn, is verdienen uiteraard ook de directe schoolomgevingen extra aandacht. Op die punten komen op korte tijd heel veel scholieren voorbij. Aan het Sint-Janscollege (kruispunt Heiveldstraat-Bromeliastraat) telden we 591 fietsers, het grootste deel kinderen en scholieren. De aanwezigheid van auto’s in die drukte leidt tot onoverzichtelijke situaties, zeker als autobestuurders midden op het kruispunt stoppen om hun kinderen te laten uitstappen. Door de inrichting van schoolstraten wordt het autoverkeer beter verdeeld over de omliggende straten. Ervaringen van andere scholen in Sint-Amandsberg tonen aan dat het verkeer rondom een schoolstraat veel rustiger verloopt, en daardoor meer ouders hun kinderen met de fiets laten komen.

Kinderervaring als benchmark

Thijs Michiels, medewerker GMF: “Gent probeert een fietsvriendelijk beleid te voeren, en dat werpt zijn vruchten af. Maar we zijn er nog lang niet, verkeerssituaties en fietsinfrastructuur kunnen de steeds groter wordende fietsstoet niet meer aan. Die moeten dringend aangepakt worden voor er ongelukken van komen.”

“Met het oog op de toekomst zouden alle wegbeheerders voortaan bij de (her)aanleg van wegen en kruispunten moeten kijken vanuit het gezichtspunt van een kind. Zouden we een kind van 8 hier alleen durven laten fietsen? Daarop moet het antwoord ‘ja’ zijn, dat moet onze maatstaf zijn. Wat goed en veilig is voor een 8-jarige die zelf fietst, is ook goed voor een 88-jarige en andere niet-assertieve fietsers.”