Weesfietsen blijven een Gentse plaag

In april 2018 voerden we met GMF een onderzoek naar weesfietsen in de stad. Het stadsbestuur reageerde hierop ‘‘dat ze er werk van zouden maken”. Een jaar later hebben we ons onderzoek herhaald. Is er effectief werk van gemaakt?

Wie is er verantwoordelijk voor de controles van ‘weesfietsen’?

In Gent is De Fietsambassade Gent verantwoordelijk voor het beheer van de fietsenstallingen, rond het station Gent Sint-Pieters is APCOA verantwoordelijk. Aan de stations worden drie keer per jaar alle fietsen voorzien van een fietsbandje, met drie weken later de ophaling van alle fietsen waar het bandje nog intact is. Fietsen die in openbare fietsenrekken geparkeerd staan, worden enkel door De Fietsambassade gelabeld als ze er verwaarloosd uitzien, of als er een indicatie is dat ze al lange tijd onbewogen in de stalling staan.

Ons onderzoek

Dit jaar voerden we ons onderzoek op het einde van maart 2019. We monitorden dezelfde zones die reeds in 2018 onderzocht waren (respectievelijk de woonbuurt Bloemekeswijk, de studentenbuurt en het centrum) om een correcte vergelijking te kunnen maken. We labelden alle fietsen in de rekken, en een week later stelden we vast welke fietsen onaangeroerd bleven. Het grootste aantal weesfietsen was terug te vinden in de woonwijk. Daar bleef 62% van de gelabelde fietsen langer dan een week te staan. De studentenbuurt deed niet veel beter. Er bleven maar liefst 43% van de fietsen langer dan 7 dagen staan. Het centrum daarentegen scoorde beter: daar bleven maar 7% van de fietsen staan.  

Buiten het aantal weesfietsen onderzochten we ook de verzadigingsgraad van de fietsrekken. Deze ligt over het algemeen hoog. Dit valt vooral op in de studentenbuurt waar de verzadigingsgraad maar liefst 155% bedraagt. Op sommige plaatsen waren er gemiddeld 2 fietsen voor 1 vrije plaats, tot soms zelfs 3 fietsen per vrije plaats. In de woonwijk lag de verzadiging lager, daar vonden we een verzadigingsgraad van 118%, wat duidelijk nog steeds te hoog is. Ook daar was er gemiddeld gezien te weinig stallingsplaats voor het aantal fietsen in de omloop. In het centrum zien we meer verloop van fietsen: met een verzadigingsgraad van 89% was er voldoende plaats.  

Conclusie

We stellen vast dat de situatie er niet op verbeterd is, integendeel eerder op achteruitgegaan. Als we vergelijken met 2018 dan zien we dat er in elke buurt meer weesfietsen aanwezig zijn. Dit is een verontrustende evolutie, Gent fietsstad onwaardig!

De conclusies die we kunnen trekken verschillen nauwelijks met vorig jaar. De woonwijk loopt op kop met nog steeds het grootste aantal weesfietsen in zijn stallingen. Dit kan deels verklaard worden door het feit dat bewoners hun fietsen daar misschien langer laten staan en langere tijd niet gebruiken. Tegelijkertijd is er misschien ook  minder controle op weesfietsen in woongebieden. De tweede conclusie is dat de meeste stallingen te veel fietsen huisvesten. Er zijn te weinig beschikbare plaatsen. Door de hoeveelheid weesfietsen neemt de beschikbare stallingscapaciteit af, waardoor de tekorten oplopen. Dit is een probleem dat we al jaren vaststellen, en het ergert menig Gentse fietser.

Tijdens het onderzoek viel ons nog iets op. Bijna elke boom, elk paaltje in Gent is vergezeld van een fiets. Veel van die fietsen zijn in slechte staat en zouden wel eens weesfietsen kunnen zijn. Dit zorgt niet alleen voor vervelende situaties voor de voetgangers, maar geeft ook een heel lelijk beeld aan de gentse openbare ruimte. We hebben bewust het station niet onderzocht omdat er daar, volgens De Fietsambassade, genoeg controle is. Maar toch viel daar ons oog ook op iets. Als je met de fiets naar Station Gent-Sint-Pieters gaat om je trein te halen, kan je maar beter op tijd komen. Een plekje voor je tweewieler vinden is immers geen sinecure. Dit is natuurlijk het gevolg van de naar huis kerende studenten die hun fiets aan het station stallen in het weekend. Maar het station is niet alleen voor de studenten, toch?

Aanbevelingen

Met Gents MilieuFront vragen we een duidelijk en ambitieus weesfietsenbeleid. Een beleid waarbij er jaarlijkse weesfietsencontrole is van elke buurt. In de ene buurt staan meer achtergelaten fietsen dan in de andere. Daarom zouden sommige buurten frequenter gecontroleerd moeten worden dan andere. Naast controle is een uitbreiding van het aantal fietsenstallingen opportuun want op ‘weesfietsenstallingen’ zit niemand te wachten. In dit weesfietsenbeleid is er een even groot budget voor het fietsparkeerbeleid voorzien als voor het autoparkeerbeleid. Elke auto die geparkeerd staat in Gent wordt gecontroleerd, maar bij het parkeren van fietsen is er amper controle. Het lijkt ons geen onmogelijke taak om hier verandering in te brengen. Het stadsbestuur promoot het gebruik van de fiets  – iets wat wij zeker aanmoedigen – maar dan moeten de mensen ook hun fiets veilig kunnen stallen.

Verder promoot dit beleid ook nog meer het graveren van fietsen. Vaak gaan mensen ervan uit dat ze hun verloren fiets nooit meer gaan terugvinden. Graveren zal een deel van de weesfietsen terug bij de eigenaar brengen. Tenslotte voorziet dit beleid inzamelpunten waar mensen gratis hun oude fiets kunnen achterlaten in plaats van ze in de rekken te ‘dumpen’. De stad communiceert hier actief over. Dit beleid heeft tal van voordelen. Heel wat fietsenstallingen zijn verzadigd maar een goed weesfietsenbeleid zal er voor zorgen dat stallingsruimte beter benut wordt. Dat scheelt investeringskosten als in de toekomst de stallingscapaciteit moet worden uitgebreid. In overvolle fietsenstallingen worden fietsen eerder gestolen omdat deze niet goed vastgezet kunnen worden. Een rommelige openbare ruimte is bovendien meer kwetsbaar voor vandalisme. Meer sociale veiligheid en meer stallingscapaciteit maken een stationsomgeving en binnenstad uitnodigend voor fietsers.

Onderzoeksmethode

Zowel in het centrum als in de studentenbuurt werden 10 stallingen onderzocht. Door het verdwijnen van een stalling in de woonwijk werden er dit jaar maar 9 stallingen onderzocht. Rond elk achterwiel werd een fietsbandje geplaatst. Op het moment dat de fiets gebruikt werd scheurde het bandje door. Zo konden we een week later tellen hoeveel bandjes er nog intact waren en hoeveel fietsen dus niet gebruikt waren. Er werd ondertussen ook geteld hoeveel fietsen er aanwezig waren in de rekken. Deze resultaten kan je hier bekijken.

Weetje

Merk je zelf een zwerf- of weesfiets op? Meld het de fietsambassade via dit formulier.