Red het klimaat. Begin met het station Gent-Sint-Pieters.

NMBS snoeide vorig jaar fors in de bouwplannen voor het station Gent Sint-Pieters, en veroorzaakte zo nog enkele jaren extra vertraging bij de bouw van het station. In 2030 is het station klaar: 20 jaar na aanvang van de werken, 35 jaar na de opstelling van de eerste plannen. En dat middenin een klimaatcrisis, terwijl we ons meer dan ooit per trein zullen verplaatsen. De besparing in Vlaanderens grootste treinstation (60.000 reizigers per dag) is onbegrijpelijk en ongepast. Dames en heren politici: grijp alsjeblieft in voor het te laat is. Of wordt Gent Sint-Pieters de schande van NMBS?

De klimaatzaak beroert onze harten. We willen bouwen aan een andere toekomst, weg van files en vervuiling.  Zonder goed uitgeruste, bijdetijdse treinstations lukt dat niet. In september vorig jaar deelde NMBS mee dat de plannen voor Gent Sint-Pieters drastisch worden aangepast. Besparingen zullen leiden tot kleinere overkappingen, een beperkte afwerking, minder ruimte en onvoldoende fietsenstallingen zonder een helder beheersplan. Bovendien zullen treinreizigers nog 10 jaar moeten wachten op de afwerking. Er is sprake van 2030, waardoor de werken aan de 12 perrons meer dan 20 jaar zullen hebben geduurd. Dat is een hele generatie! Wij Gentenaars en pendelaars zijn het beu en uiten ons ongenoegen over die gang van zaken. We eisen op korte termijn aanpassingen aan dit voorstel en vragen maatregelen voor de verdere afwerking van het station.

Openbaar vervoer is toekomst van onze mobiliteit
Treinstations zijn de spil van onze verplaatsingen tussen steden. Een goed uitgebouwd spoornet met goede op- en afstapplaatsen is cruciaal. Reizigers hebben nood aan moderne, complete stations: robuust en comfortabel, vlot te onderhouden, met een toekomstgericht volume en de armen wijd open voor alle type reizigers en afgestemd op trams, bussen en taxi’s.

In acht jaar tijd (2009-2017) groeide het aantal reizigers per werkdag in Gent Sint-Pieters van 44.000 naar 57.000. Die evolutie zal niet stoppen. Ondanks die opmerkelijke cijfers zette NMBS-CEO Sophie Dutordoir het mes in fase twee van het station. De begroting van 10 jaar geleden moet rigoureus worden gevolgd. Het kostenplaatje won aan belang, de ontwerpkwaliteit en de toekomstvisie op openbaar vervoer verloren. Was die begroting wel realistisch? Zijn de prijzen van staal en beton vandaag zoveel duurder dan toen de begroting van fase 2 werd opgemaakt? Of mikken bouwfirma’s door een verhitte bouwmarkt op een veel grotere winstmarge? Offert Dutordoir een toekomstgericht Gents station op om bij haar personeel een zuiniger bedrijfscultuur te implementeren? Of wil ze NMBS-dochter Eurogare, het zusje van Eurostation zaliger, ‘manieren leren’? Wie zal het zeggen? De treinreiziger vandaag en morgen heeft geen boodschap aan het gekibbel in de NMBS-keuken, hij wil een toekomst.

Toekomstgericht
Het half uitgevoerde ontwerp van Eurostation (de vroegere Vlaamse vastgoedpoot van de NMBS) dateert alweer van bijna 25 jaar geleden. Het eerste overleg zelfs al van 1996, 10 jaar later is aan de verbouwing begonnen en vandaag ligt de werf stil. Het ontwerp anno 2019 moet niet voldoen aan de noden van 2020 maar aan die van 2080. De visie op mobiliteit, toegangswegen, bijbehorende infrastructuur zoals fietsenstalling en geplande winkels is op 25 jaar sterk geëvolueerd. Dit station moet nog een eeuw meegaan en nu al uitgaan van 90.000 reizigers per dag in 2049. Dat is binnen 30 jaar.

Functioneel station
We vragen een functioneel station: een visionair mobiliteitsproject, geen duur architecturaal paleis zoals Luik Guillemins. Gent Sint-Pieters moet snel de ‘comfortconcurrentie’ met de auto aankunnen. Daarom moet het ontwerp rekening houden met het snel groeiende fietsgebruik van pendelaars en reizigers. Komen de Blue-bikes op een prominente plaats? Maakt men een verschil tussen kort en lang stallen? Tussen gratis en betalend stallen? Waar komen de bakfietsen, de lange buitenmaatse fietsen, de fietsen met dikke banden? De bewaakte oplaadpunten voor elektrische fietsen? En vooral: geeft men fietsers en voetgangers elk hun ruimte? We willen niet alleen véél stallingen, maar ook een professioneel beheer ervan.

Het nieuwe station moet hyperfunctioneel zijn, met stevige vloeren die niet verzakken onder het gewicht van poetsmachines. Op- en afstappen moet voor alle reizigers comfortabel en doordacht georganiseerd zijn, met bijzondere aandacht voor personen met een handicap. Daarom willen we gelijkgrondse oversteekmogelijkheden voor de reizigers van De Lijn, ook aan de toekomstige tramhaltes onder de perrons. Wie voorbeelden wil kan terecht in Göteborg, Brussel-Zuid en Köln-Neumarkt. Het grondplan van het niveau 0 moet doordacht zijn, zonder conflicten tussen voetgangers, fietsers, bussen en trams. Het station moet groot zijn, zodat het reizigersaantal vlot kan groeien. Het alternatief is om oostwaarts onder de perrons meer ruimte te creëren. We vragen ook meer creativiteit en comfort op de huidige werfplek. Gladde wiebelende werftrappen in stellingbouw zijn antireclame. Waarom geen tijdelijke trappen met slipvaste houten treden zoals de stationswerf van Rotterdam Centraal?

En het allerbelangrijkst: de ondergrondse ruimtes die je vandaag niet bouwt, kan je later niet bijbouwen. Die ben je voor eeuwig en altijd kwijt.

Oproep
Laat NMBS op korte termijn (!) samen met creatieve ontwerpers en mobiliteitsexperts bekijken hoe we ons station, het drukste station van Vlaanderen, een nieuw elan kunnen geven met een hoger, realistischer budget dan vandaag. Zo’n belangrijk station en transportspil is een centrale bouwsteen van de Klimaatzaak. Wie kan daar vandaag nu tegen zijn?

Gents MilieuFront|Reizigersbond|Trein Tram Bus

Ondertekenden mee deze tekst: Fietsersbond Gent – Buitensporig  – Natuurpunt Werkgroep Sint-Pieters-Buiten – FOS Open Scouting – Trage Wegen – Greenpeace Gent – Netwerk Duurzame Mobiliteit