Actieplan zonder acties: neemt overheid geluidshinder wel au sérieux?

Het nieuwe geluidsactieplan voor de Gentse agglomeratie periode 2019-2023 bevat geen nieuwe, concrete maatregelen, heeft een beperkte scope en een onduidelijke financiering. Het nieuwe plan leest als een verplicht administrtaief nummertje opgevoerd voor Europa, en dreigt een maat voor niets te worden: geluidshinder in Gent lijkt niet serieus te worden genomen. Gents MilieuFront (GMF) is zeer teleurgesteld in het geluidsactieplan en dient daarom een bezwaarschrift in.

Impact van geluid op gezondheid

Geluidshinder is na luchtvervuiling de belangrijkste factor in de gezondheidsimpact van milieuvervuiling in Vlaanderen. Veruit de belangrijkste bron van geluidshinder is het autoverkeer. Geluidsoverlast is een sterk onderschat milieu‐ en gezondheidsprobleem. Lawaai kan leiden tot slaapverstoring, stress en hart‐ en vaatziekten. Een op drie Vlamingen wordt blootgesteld aan te veel lawaai. Het is dan ook een milieu- en gezondheidsprobleem dat dringend meer au sérieux moet worden genomen.

Gebrek aan ambitie

GMF vindt het ambitieniveau van het geluidsactieplan voor Gent veel te beperkt. Voor autoverkeer wordt vertrokken van een plandrempel van 70 decibel, terwijl er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie al gezondheidsproblemen kunnen optreden vanaf 53 decibel. Het plan is dus te beperkt in scope. Het plan focust op Gentenaars die blootgesteld zijn aan geluidswaarden van meer dan 70 decibel, terwijl de kans op cardiovasculaire problemen al vanaf 60 dB(A) toeneemt. De hoge drempel van 70 dB maakt dat heel wat knelpunten ook de volgende jaren niet zullen worden aangepakt, enkel de meest problematische zones komen aan bod. En zelfs dat is niet zeker. Zo blijft er grote onduidelijkheid over de toekomst van het E17-viaduct in Gentbrugge.

Geen nieuwe maatregelen voor gewestwegen

Het geluidsactieplan geeft een overzicht van al uitgevoerde of lopende ingrepen, maar bevat geen nieuwe maatregelen. Hoewel uit de geluidsbelastingskaart overduidelijk blijkt dat de snelwegen (E17, E40, R4) de belangrijkste bron van geluidsoverlast zijn, blijven concrete ingrepen en investeringen uit. Prioritaire wegvakken van gewestwegen op Gents grondgebied werden amper aangepakt, op slechts één locatie werd de wegverharding over een lengte van 600 meter aangepast. Voor twee andere locaties worden geluidsschermen gepland, maar het blijft onduidelijk wanneer die er komen. Voor een vierde locatie langs de R4-Oost werd beslist om geen geluidsscherm te voorzien, omdat de invloed van de N70 nog groter is. Hoe dit dan wel zal worden aangepakt wordt niet vermeld. Van alle Gentse locaties op de Vlaamse prioriteitenlijst werd er tot nu toe voor slechts 600 meter wegdek een oplossing gevonden: totaal ondermaats.

E17-viaduct in Gentbrugge

Voor het viaduct in Gentbrugge – de meest problematische zone voor geluidshinder in Gent – verwijst het geluidsactieplan naar het geplande onderhoud in 2019-2020. Verder wordt er enkel vaag vermeld dat de overheid zich “engageert om mee te werken aan een onderzoek (haalbaarheids- en/of mobiliteitsstudie)” voor een duurzaam en leefbaar alternatief. Dit voornemen verdient nauwelijks om een ‘actie’ te worden genoemd. Zonder een duidelijke timing of budget legt de overheid zich er de facto bij neer dat het grootstedelijk gebied nog 30 jaar zal lijden onder zware geluidshinder en een slechte luchtkwaliteit.

Nochtans kan zwaar vrachtverkeer op korte termijn van het viaduct geweerd worden en omgeleidvia de R4. Wordt de maximumsnelheid ook teruggebracht naar 70 km/u, dan heeft dat meteen ook een gunstig effect op de geluidsoverlast. Het E17-viaduct is dan wel een gewestweg, Stad Gent heeft wel de mogelijkheid om zelf te investeren in geluidschermen. De stad kan het actieplan aangrijpen om werk te maken van extra geluidschermen in zones waar die nu ontbreken, zoals aan de grote speeltuin van de Gentbrugse Meersen.

Nood aan een snelheidsverlaging op snelwegen

Verder dan het “onderzoeken van een snelheidsverlaging op E17, E40 en R4” komt het geluidsactieplan niet, hoewel dat uit de beschrijving van die actie duidelijk blijkt dat dit een positief effect heeft op de veiligheid, geluidsbelasting, capaciteit én doorstroming. Gents MilieuFront vindt het onbegrijpelijk dat er geen algemene snelheidsverlagingwordt ingevoerd op deze wegsegmenten.

Geen budgetten

Er is totale onduidelijkheid over de budgetten die de Vlaamse overheid beschikbaar stelt voor investeringen in geluidsschermen, fluisterasfalt of overkappingen. Dat maakt dat de plannen een lege doos dreigen te worden. Een wegdek vervangen door fluisterasfalt en geluidsschermen plaatsen zijn dure ingrepen. Volgens het algemeen aanvaarde principe ‘de vervuiler betaalt’, is het voor GMF logisch dat men hiervoor beroep doet op budgetten vrijgemaakt via verkeersbelastingen. We vragen dan ook expliciet om in de geluidsactieplannen op te nemen dat de opbrengst van de kilometerheffing voor vrachtwagens (en in de toekomst ook personenwagens) gedeeltelijk gereserveerd wordt om geluidsactieplannen versneld uit te voeren.

Te weinig rustpunten

‘Rustpunten’ in de stad zijn belangrijke tegengewichten voor geluidshinder in verstedelijkt gebied. Het actieplan wijst op het belang van rustpunten en heeft die geïnventariseerd, maar wat er nu verder zal gebeuren is onduidelijk. Dit is veel te weinig: nieuwe rustpunten moeten worden onderzocht, vooral in ‘lawaaierige’ wijken leeft er een grote vraag. Het actieplan bevat normen noch referentiewaarden voor stedelijke rustpunten.

Gents MilieuFront is teleurgesteld in het nieuwe geluidsactieplan voor Gent wegens een groot gebrek aan ambitie en het beperkte gewicht dat het thema in de schaal legt.