Ambitieus bestuursakkoord voor Gent, maar weinig durf rond betonstop en parkeerbeleid
15 december 2018 at 1:54pmHet nieuwe stadsbestuur stelde vandaag haar bestuursakkoord voor in het stadhuis onder de titel ‘Ambitie en durf voor Gent’. Gents MilieuFront stelt vast dat op veel vlakken een hoog ambitieniveau wordt gehanteerd, maar vindt dat er meer gedurfd moet worden op vlak van de betonstop en parkeerbeleid in de stad.
Toen we de resultaten van onze kieswijzer lanceerden in mei, antwoordden de nieuwe coalitiepartners positief op 11 van de 20 vragen. Vandaag stellen we vast dat 9 speerpunten concreet in het bestuursakkoord staan (zie onder). 7 speerpunten worden vernoemd, maar hebben nog verdere uitwerking nodig in beleidsnota’s. 4 speerpunten worden onvoldoende of niet opgenomen (m. n. de dalende parkeernorm, een concrete visie op de betonstop, Sint-Jacobs autovrij en de aanname van het principe straat 2.0). Toch zien we ook een aantal extra duurzame accenten in de tekst, bv. rond voedselstrategie.
Parkeerbeleid weinig ambitieus
Van de vier niet-opgenomen speerpunten valt vooral het weinig ambitieuze parkeerbeleid op. We betreuren die keuze, want een toekomstgericht beleid moet rekening houden met het dalende privébezit van wagens bij stadsbewoners. Er worden te veel parkeerplaatsen voorzien bij nieuwbouw. Bovengronds parkeren neemt ruimte in, die zo onbeschikbaar wordt voor groen of fietsinfrastructuur. Het bestuursakkoord blijft ook vaag over andere mobiliteitsdossiers, zoals de verkeersplannen buiten de R40, de heraanleg van pleinen (bv. Sint-Jacobs) en de toekomst van de B401 en het E17-viaduct. Wel vinden we de ambitie om het openbaar vervoer meer in eigen handen te nemen een positieve evolutie. We zijn ook benieuwd naar de termijn waarop de R40 een stadsboulevard zou worden, een oud speerpunt van onze vereniging.
We vinden het vanzelfsprekend een goede zaak dat het circulatieplan overeind blijft. (Noot van Gents MilieuFront: ‘circulatieplan’ komt maar één keer voor in het bestuursakkoord. ‘knip’ komt geen enkele keer voor).
Waar is de betonstop?
In tegenstelling tot mooie voornemens enkele maanden geleden wordt er met geen woord gerept over een betonstop in het bestuursakkoord. We moeten het stellen met een verwijzing naar ruimteneutraliteit uit Ruimte voor Gent en de vaststelling dat de verhardingsgraad omlaag moet, zonder concrete maatregelen. Een gemiste kans, want de uitdagingen op vlak van ruimtelijke ordening en verdichting zijn enorm. We vinden het principe van verdichting wel terug in het bestuursakkoord, maar het blijft vaag over hoe ze die taakstelling gaan invullen.
Nochtans zijn concrete ambities nodig, dat leren we ook uit dossiers zoals de geplande verkaveling in Baarle, dat regelrecht ingaat tegen de principes van goede ruimtelijke ordening. We willen dat de stad Gent hier meer ambitie toont en resoluut kiest voor inbreiding.
Sterke rol voor het middenveld
We zijn blij om te lezen dat de stad werk maakt van een ambitieus participatiebeleid, met ook een rol voor het middenveld. Het stadsbestuur erkent in de tekst expliciet de rol en autonomie van het middenveld. Gentenaars en middenveldorganisaties krijgen een stem in de concrete uitwerking van dit akkoord in de vorm van beleidsnota’s voor de verschillende domeinen. Ook bij grote stadsvernieuwingsprojecten wordt van bij het begin meer inspraak voorzien voor bewoners, ondernemers en verenigingen. We juichen dit toe en zullen niet nalaten om alsnog te pleiten voor de speerpunten die minder aandacht kregen in het huidige akkoord.
Hopelijk dynamiek, geen stilstand
Gents MilieuFront stelt vast dat de bevoegdheden sterk verschoven zijn. Zo merken we op dat de bevoegdheden Wonen en Klimaat (Tine Heyse) bij één schepen zitten. Gezien de hoge nood aan energierenovatie van het huidige woonpatrimonium hopen we dat dit zal leiden tot een sterke wisselwerking tussen beide beleidsdomeinen. We merken ook op dat de bevoegdheden Stadsontwikkeling en Publieke Ruimte gesplitst zijn. We hopen dat dit leidt tot een concrete samenwerking tussen beide schepenen (resp. Sami Souguir en Filip Watteeuw) om de problemen aan te pakken, en niet tot politieke stilstand.
Gents Milieufront is voorzichtig tevreden met dit bestuursakkoord. We wensen het stadsbestuur veel succes én durf bij de realisatie van de opgenomen duurzaamheidsdoelstellingen. We blijven in de toekomst graag constructief samenwerken om van Gent een duurzame stad te maken.
Evaluatie van het bestuursakkoord in het licht van onze speerpunten
Gents MilieuFront lanceerde begin 2018 een campagne naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen, ‘Gent 2025’. Daarbij schoven we 20 speerpunten naar voor, die we voorlegden aan alle politieke partijen. Vandaag zien we in het nieuwe bestuursakkoord een aantal van die speerpunten terugkomen.
Gents MilieuFront vroeg dat het circulatieplan ook uitgebreid zou worden buiten de R40. In het bestuursakkoord lezen we dat er per wijk verkeersplannen op basis van het STOP-principe zullen worden opgemaakt. We hopen dat die niet enkel kleine, losstaande eilandjes verkeersluwer wil maken. De ingrepen moeten passen in een ruimere ambitie om alle eilandjes te verbinden in een groter geheel.
Toekomstgericht en ambitieus investeren in fietsinfrastructuur
Het bestuursakkoord spreekt over een regionaal netwerk van fietssnelwegen en fietsstraten. In ons speerpunt vroegen we dat bij nieuwe fietsinfrastructuur rekening wordt gehouden met de huidige en toekomstige stijging van het fietsverkeer. Het bestuursakkoord neemt dat over en spreekt van “bijkomende capaciteit in functie van al bestaande en toekomstige stijgingen.”
Gents MilieuFront vroeg elektrische taxi’s tegen 2020. In het bestuursakkoord wil de stad alle taxi’s volledig elektrisch tegen 2025.
Lage Emissie Zone: zone uitbreiden naar gebied binnen R4
GMF vroeg dat de Lage Emissie Zone wordt uitgebreid naar gebieden buiten de R40. Het bestuursakkoord voorziet in “een Lage Emissie Zone binnen de R4 én het havengebied”. We missen wel een datum van invoering. Er is ook geld voorzien voor een flankerend beleid om de invoering door te voeren, zoals een slooppremie.
Nieuw elan voor openbaar vervoer
Openbaar vervoer heeft een niet onbelangrijke rol in het bestuursakkoord. De stad stelt voorop dat ze het openbaar vervoer weer meer in eigen handen wil nemen. Dat is een interessante piste. We zien ook dat de stad samen met NMBS wil bekijken om de treinstations van de Muide en The Loop te openen. Daar is GMF al langer vragende partij voor.
De stad neemt divestment duidelijk op als principe in het bestuursakkoord: “We rollen de fossielvrije en duurzame beleggingsstrategie van Stad Gent verder uit naar de volledige Groep Gent.”
Hergebruik- en deelpunt per wijk
De stad heeft de ambitie om de draaischijf van hergebruik-, herstel- en deeleconomie te worden. Ze vermeldt hierbij ook wijkgerichte deelpunten als voorbeeldmaatregel, weliswaar zonder een koppeling te leggen met de locatie van kringwinkels en containerparken. In het bestuursakkoord lezen we ook nog het volgende: “Naast bestaande initiatieven als kringwinkels, repaircafés, weggeefwinkels en de vele deelinitiatieven geven we ruimte aan nieuwe initiatieven en start-ups in de circulaire economie, met aandacht voor reguliere en sociale werkgelegenheid” en “We voorkomen het vroegtijdig afdanken van allerhande gebruiksgoederen zoals huishoudtoestellen, kledij of meubels door onder meer de uitbouw van een netwerk van repaircafés op buurtniveau.”
Stad Gent en W&Z realiseren minstens één kilometer bijkomende groene oevers
Het blijft afwachten hoe de geïntegreerde visie op water in de stad tussen Stad Gent en de Vlaamse Waterweg dit principe zal opnemen. Het staat vermeld in de tekst, maar we willen dat de stad Gent hier concrete ambities voor opneemt.
Energie- en hemelwaterneutrale wijken
Het principe van energieneutraliteit voor nieuwbouwwijken en het ontkoppelen van aardgas werd opgenomen in het bestuursakkoord. Hierbij wordt ook verwezen naar de uitrol van nieuwe warmtenetten. Hemelwaterneutraliteit wordt niet concreet aangenomen als principe, maar er wordt wel voorzien om “water te integreren” in het ontwerp van stadsvernieuwingsprojecten.
Coöperatief model om transitie te financieren
Dit wordt in het bestuursakkoord aangenomen als principe. Gentenaars moeten financieel en op andere manieren kunnen participeren in hernieuwbare energie via energiecoöperatieven. Tegelijk wordt er ook gesproken over een verhoogde participatie in het beleid, onder meer in een ‘Staten-Generaal’ van de commons.
Grond voor agro-ecologische landbouw – Landbouwgrond voor landgenoten
De stad heeft de ambitie om haar grondpositie in te zetten als ruilgrond voor landbouwers bij realisatie van het RUP Groen, en wilt ook haar eigen grondpositie inzetten als testgronden voor vernieuwende landbouwbedrijfsmodellen. Er wordt gezegd dat er ingezet wordt op duurzame en stadsgerichte landbouw, maar een concrete invulling van het beleid over gronden volgt vermoedelijk in de beleidsnota.
Zonnepanelen op alle stadsdaken
Het bestuursakkoord vermeldt op alle geschikte stadsdaken zonnepanelen worden geïnstalleerd. We missen wel een concrete doelstelling of timing. Het akkoord stelt verder dat die zonnepanelen tegen 2024 moeten voorzien in minstens 30% van de energievoorziening voor stadsgebouwen.
Levenslang flexibel (groeps)wonen
Het woonbeleid van de stad Gent wordt een van de grote dossiers de komende legislatuur. De uitdagingen zijn legio. We lezen in het akkoord dat er oplossingen worden gezocht in de vorm van aangepaste woonvormen zoals assistentiewoningen, kangoeroewonen of groepswonen en kleinschalige buurtgerichte woonvormen.Tegelijk wordt er ook vermeld dat de woon- en bouwreglementen worden aangepast om nieuwe woonvormen te ontwikkelen zoals CLT, woningcoöperaties, co-housing, zorgwonen en wonen boven winkels. Hiervoor legt het stadsbestuur het mandaat bij de stadsbouwmeester. Er wordt ook gesproken over kwaliteitsvol verdichten, met meer sloop als maatregel. Hiervoor zouden schakelwoningen ingeschakeld worden. Hierbij wordt naast de Rabotwijk en heel wat projecten in de 19e eeuwse gordel ook de 20e eeuwse gordel vermeld als aan te pakken gebied.
Wat ontbreekt in het plan?
GMF voert al een aantal jaar actie voor een autovrij Sint-Jacobs. Van dit concrete dossier wordt geen vermelding gemaakt in het akkoord, maar er wordt wel aangegeven dat de vrijgekomen ruimte van het circulatieplan een kwalitieitsvolle inrichting zal krijgen. Ook zullen meer pleinen onthard worden en voorzien van groen. We pleiten ervoor dat het Beverhoutplein en Bij Sint-Jacobs samen met het rondpunt tussen Ottogracht en Steendam heringericht wordt met een autovrij karakter. We hopen dat dit dossier nog opgenomen wordt in de komende legislatuur.
In tegenstelling tot mooie voornemens enkele maanden geleden wordt er met geen woord gerept over een betonstop in het bestuursakkoord. We moeten het stellen met een verwijzing naar ruimteneutraliteit uit Ruimte voor Gent, en de vaststelling dat de verhardingsgraad omlaag moet zonder concrete maatregelen. Een gemiste kans, want de uitdagingen op vlak van ruimtelijke ordening en verdichting zijn enorm. We vinden het principe van verdichting wel terug in het bestuursakkoord, maar het blijft vaag over hoe ze die taakstelling gaan invullen.
We vinden het verontrustend dat het huidige bestuur dit najaar nog een verkaveling goedkeurde in Baarle in woonuitbreidingsgebied. Ook plant ze bijkomende verkavelingen in het buitengebied. Dit beleid valt niet te rijmen met de principes van goede ruimtelijke ordening. We willen dat de stad Gent hier meer ambitie toont en resoluut kiest voor inbreiding.
Proeftuinen rond klimaatadaptatie
Het akkoord vermeldt op veel plaatsen het belang van ontharding en blauwgroene netwerken, maar voorziet geen concrete experimenteerruimte hierrond. Wel wordt er aandacht geschonken aan de participatie van burgers bij aanleg en beheer van groen, met eventueel ook een rol voor natuurverenigingen. We hopen dat in het kader van de wijkbegrotingen of burgerbegrotingen hier wel meer ruimte voor komt. Er komt ook een actieplan naar aanleiding van een luik klimaatrobuuste inrichting in het Integraal Plan Openbaar Domein.
Met straat 2.0 stelde GMF een concept van een leefstraat voor. We vragen daarom dat nieuw aan te leggen straten per 150 meter standaard minstens volgende elementen bevatten: één boom, één autodeelplaats, standaard geveltuinen, één fietsenrek, één bankje, één groenslinger, één infilitratiezone. Er wordt op sommige plaatsen in de tekst wel gesproken over een groentoets en een screening van fietsvriendelijkheid, maar er is geen integrale visie uitgewerkt op de straat van de toekomst. Er is wel sprake in de tekst van een Integraal Plan Openbaar Domein (IPOD) met een nieuw luik rond klimaarobuuste inrichting.
Gents Milieufront hoopt dat de vele verschillende toetsen samengevoegd worden tot één integrale visie op toegankelijkheid, vergroening en verduurzaming van het openbaar domein in Gent.
Materialenpaspoort voor Gentse gebouwen en Gent als leverancier voor grondstoffen
We vinden het materialenpaspoort as such niet terug, maar er staat wel dat de stad bij overheidsopdrachten circulair materialenbeleid als criterium zal opnemen. We verwachten dat dit ook geldt voor opdrachten rond gebouwen, aangezien alle coalitiepartners die idee positief beantwoord hebben in onze consultatieronde voor de verkiezingen.
Het principe van circulaire economie is ook opgenomen: “Stad Gent maakt de omslag van een lineair naar een circulair materialenbeleid.” Hier wordt ook aandacht gegeven aan de rol van de makerseconomie in de stad.
Dalende parkeernorm en appartementen zonder parkeerplaatsen
Hoewel er sprake is van het terugdringen van het bovengronds parkeren – op zijn minst voor bezoekers -, zijn we teleurgesteld in het ambitieniveau voor het parkeerbeleid. Alle ruimtelijke uitdagingen die worden aangekaart zijn rechtstreeks gelinkt aan de hoeveelheid ruimte die de auto opneemt in de stad. We hadden gehoopt dat na het ambitieuze circulatieplan er nu ook op zijn minst experimenten zouden plaatsvinden met parkeernorm 0 voor duurzame stadsvernieuwingen en een belofte om de parkeernorm te doen dalen. In andere gemeenten wordt wel een flexibele parkeernorm gehanteerd, en recent onderzoek van de Antwerp Management School, toont aan dat er teveel parkeerplaatsen worden voorzien bij nieuwbouwprojecten. Parkeerbeleid en een blijvend aanscherpen van de parkeernormen lijkt voor GMF een essentieel onderdeel om te komen tot een autoluwere stad.