Het is een bekend beeld: je komt aan het Sint-Pietersstation aan, zoekt een plaats om je fiets op slot te zetten, loopt rond tussen de overvolle fietsenrekken en slalomt tussen de verkeerd geparkeerde stalen rossen. De stress verhoogt, je wilt je trein absoluut niet missen. Af en toe zie je wel een bord naast een fietsenrek waarop staat : « Deze fietsen worden op DD/MM/JJJJ verwijderd ». « Leuk! », denk jij, « eindelijk wordt er plaats gemaakt voor mijn fiets ». Maar weet jij hoeveel fietsen er worden weggehaald? Hoe vaak een weghaalactie wordt uitgevoerd? En door wie? En vooral, heb je je al afgevraagd wat er gebeurt met de fietsen die worden verwijderd? GMF ging op zoek naar antwoorden.

De fietsen aan het Sint-Pietersstation

De stationsbuurt telt momenteel 10 500 fietsplaatsen. Tegen het einde van de werkzaamheden aan het station komen er nog enkele duizenden bij. Ondanks deze zee aan stallingscapaciteit zijn ontruimacties broodnodig : anders raken de fietsenrekken weer snel volledig bezet door de jaarlijks honderden achtergelaten fietsen, ook “weesfietsen” genoemd.

Weghaling van de weesfietsen

Aangezien de fietsenstallingen in de eerste plaats bedoeld zijn voor de pendelaars, hebben fietsen die niet regelmatig worden gebruikt daar niets te zoeken. « De regel is dat fietsen maximum drie weken geparkeerd mogen blijven  », aldus Gisele Rogiest, communicatiecoördinator voor het Project Gent Sint-Pieters.

Sinds eind mei 2017, beheert de firma Apcoa, in opdracht van de NMBS, de fietsenstallingen aan het Sint-Pietersstation. Ze verwijdert er de achtergelaten fietsen regelmatig. Apcoa heeft hier de taak van het Gentse vzw Max Mobiel overgenomen.

Vier zones

De stationsbuurt is verdeeld in vier zones: het Koningin Maria Hendrikaplein aan de voorkant van het station, de fietsenstallingen onder het Info-Punt op de Prinses Clementinalaan, het Koningin Mathildeplein aan de achterkant van het station en de overdekte fietsenstalling onder de bushaltes. In elke zone voert Apcoa minstens drie keer per jaar een ontruimactie uit.

Ontruimactie

Een ontruimactie gebeurt op de volgende manier: eerst wordt een gekleurd bandje vastgemaakt op het achterwiel van alle fietsen die in de gekozen zone staan. Bijvoorbeeld, als je fiets eind augustus geparkeerd stond onder het Info-Punt of op het Koningin Maria Hendrikaplein, werd het zeker met een blauw lint versierd. Na drie weken worden alle fietsen waaraan het bandje nog vasthangt, beschouwd als achtergelaten en bijgevolg verwijderd. Zo werden op 14 september een honderdtal fietsen verwijderd uit de twee bovengenoemde zones.

Drie maanden opslag

De fietsen die worden verwijderd uit de ondergrondse parking, worden naar het fietsendepot gebracht aan de oude tramtunnel nabij het station. Daar worden ze drie maanden bewaard en vervolgens door Apcoa naar het centraal depot van de stad Gent gebracht, bij de Fietsambassade in de Maaltebruggestraat. De fietsen die worden verwijderd uit de drie andere zones worden onmiddellijk afgegeven aan de Fietsambassade. Gedurende drie maanden na een ontruimactie, kunnen de eigenaars van weggehaalde fietsen terecht in de respectievelijke fietsendepots om hun fiets te recupereren. Door een bewijs van eigendom voor te leggen, zoals een foto of een aankoopfactuur, krijgen ze hun fiets terug.

Het systeem staat nog niet helemaal op punt

Volgens Jan Vanhee, coördinator van het Fietsendepot bij de Fietsambassade, moet er nog gewerkt worden aan het systeem: « Apcoa verwijdert alle fietsen waaraan het gekleurde lint na drie weken nog vasthangt. De fietsambassade heeft onlangs ongeveer 300 fietsen van Apcoa gekregen, waaronder veel fietsen die je echter niet “weesfietsen” kan noemen : ze zagen er goed uit, de ketting was gesmeerd en de banden nog mooi opgepompt ». Bovendien worden er nog veel te weinig fietsen teruggehaald door hun eigenaars. « Fietsen worden vaak beschouwd als wegwerpproducten. Als hun fiets verdwijnt, veronderstellen veel eigenaars dat die gestolen werd en kopen zij gewoon een nieuwe. Te weinig mensen doen de moeite om op zoek te gaan naar hun fiets in de depots of online, op gevondenfietsen.be bijvoorbeeld ». Jan Vanhee wenst een systeem zoals in Denemarken, waar elke verkoop van een fiets systematisch wordt onderworpen aan de registratie van de fiets en zijn nieuwe eigenaar.

Het tweede leven van de weesfietsen

Herstelling

Na een wettelijke termijn van drie maanden worden alle fietsen die hun eigenaar niet teruggevonden hebben eigendom van de stad Gent. De vzw Ateljee komt dan de fietsen halen bij de Fietsambassade. « Met zijn fietsproject Trans-fair herstelt Ateljee 2 à 3000 fietsen die zij jaarlijks krijgt van overal in de stad. De fietsen die van het Sint-Pietersstation komen zijn slechts een klein deel ervan », legt Francis Mertens, financieel directeur van vzw Ateljee, uit.

De herstelling gebeurt in de fietswerkplaats van Ateljee op de Meulestedekaai. Daar werken voltijds 25 mensen die het moeilijk hebben op de gewone jobmarkt.

« Een groot deel van de fietsen worden hersteld tot veilige fietsen. Er zijn echter fietsen die niet herstelbaar zijn. Dan worden nog bruikbare onderdelen losgehaald en vervolgens hergebruikt om andere fietsen te herstellen. Wat niet kan worden gebruikt is dan metaalafval », voegt Francis Mertens toe.

Verkoop en giften

Per jaar gaan ongeveer 300 van de door Trans-fair herstelde fietsen naar de Kringwinkels voor verkoop. « Onze fietsen worden nergens anders verkocht », benadrukt Francis Mertens. De andere, opnieuw bruikbare fietsen worden geschonken aan goede doelen, zoals onlangs de gevangenis van Gent of de vzw Vrienden van Cuba. Soms worden ook te herstellen fietsen doorgegeven aan andere initiatieven die opleidingen tot fietsenmaker aanbieden.

Dit artikel werd gepubliceerd in ons tijdschrift Frontaal. Deze komt 4 maal per jaar uit voor al onze leden! Wil jij Frontaal ook ontvangen? Voor €5 per jaar ben je lid. Lid worden kan eenvoudig hier.