Geen ‘Kennedybaan’ door de kern van Drongen

De geplande ontwikkelingen rond de Deinsesteenweg die doorheen Drongen loopt zijn zorgwekkend. Er bestaan scenario’s om de weg op te schalen om meer verkeer te kunnen ontvangen. Het toenemende (vracht)verkeer, de vele ontwikkelingen in de buurt van Drongen en het sluiten van de ring van Antwerpen doen de Deinsesteenweg gaandeweg veranderen in een overbezette expresweg, die deel uitmaakt van een internationale vrachtroute. Gents MilieuFront wil dat Stad Gent en de Vlaamse overheid voldoende rekening houden met de draagkracht van woonwijken in Gent. 

Plannen van nieuwe industriezones, tewerkstelling en transportverbindingen hebben grote consequenties voor nabijgelegen woonkernen. Volgens GMF mag economische ontwikkeling die volledig steunt op vrachtvervoer langs de weg niet ten koste gaan van de leefbaarheid in onze woonzones. De problemen in Drongen illustreren  nogmaals dat het mantra “Vlaanderen is de logistieke draaischijf van Europa” op zijn grenzen botst.

Wordt de Deinsesteenweg een ‘autostrade’ ?
In Drongen is er grote commotie ontstaan over plannen om de Deinsesteenweg “op te waarderen” tot hoofdvrachtroute. In de Drongense straten zijn in korte tijd honderden affiches opgedoken met de duidelijke slogan ”GEEN vrachtroute door DRONGEN!”. Het Laatste Nieuws pikte die bezorgdheid op en berichtte op 14 juni: “Gentse deelgemeente vreest autostrade door dorpskern”. Amper een week later werd dat al: “Dan toch géén autostrade door Drongen” (HLN 23/6/2021).

Wat is er aan de hand in de westelijke buitenrand van Gent?

Drongen wordt in sneltempo ontwikkeld
Verschillende ingrepen met grote impact op de verkeerssituatie in Drongen liggen momenteel op de tekentafel of gaan binnenkort de beslissende fase in:

• Het op- en afrittencomplex van de E40 in Drongen-Baarle wordt grondig vernieuwd. Daarbij wordt ook de toegang tot de grote industriezone “Drongen I” in Baarle onder handen genomen. In een startnota van het Departement Omgeving wordt aan de Vlaamse regering gesuggereerd om te kiezen tussen twee alternatieven die overbleven na de studie van een tiental mogelijkheden (beeld 1 en beeld 2). Beide alternatieven hebben ernstige implicaties voor de leefbaarheid in verschillende woonkernen in Drongen.
  (beeld 1: Op- en afrittencomplex: centraal alternatief met Hollands complex bij het centrum van Baarle)
  (beeld 2: Op- en afrittencomplex: oostelijk alternatief met Hollands complex nabij de wijk Keuze)

• Er wordt een uitbreiding van die industriezone “Drongen I” aan beide kanten van de E40 vooropgesteld. Het GRUP (gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan) Booiebos legt beslag op veel meer open ruimte dan wat vereist was voor de toegezegde uitbreiding van enkele bestaande bedrijven.
  (beeld 3: De geplande uitbreiding van de industriezone Drongen I reikt veel verder dan nodig; in kader: schets van de uitbreidingsplannen van de 4 bedrijven die een planologisch attest hebben verkregen) 

• In Drongen-Centrum zijn er plannen om de Bostoen-site verder te ontwikkelen. Dat is het bedrijventerrein nabij de Drongenbrug over de Ringvaart en het recyclagepark van IVAGO. Een convenant tussen vastgoedontwikkelaars en de overheid voorziet daar een verdrievoudiging van de bruto-vloeroppervlakte in vergelijking met de huidige bezetting. Daardoor zal het vrachtvervoer gevoelig toenemen in de wijk nabij de site. 

• Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen van 2011 wordt herzien in 2022. Dat RSV bepaalt onder meer bij welke categorie gewestwegen worden ingedeeld en dat heeft natuurlijk gevolgen voor de leefbaarheid in woonkernen waar zo’n gewestweg doorheen snijdt.

Het gemeenschappelijke element in al deze plannen is de N466 of Deinsesteenweg die zich zowel door het centrum van Drongen als door de dorpskern van Baarle slingert. Vanaf de Gentse stadsring R40, over de R4 en de Ringvaart tot aan de E40 in Baarle is dat vandaag al een erg drukke viervaksbaan waar er al dodelijke ongevallen plaatsvonden. De toekomst oogt nu nog somberder.

Het Planbureau voorziet dat tegen 2030 de totale vraag naar goederenvervoer op de weg sneller zal stijgen dan voor personenvervoer. Bovenop die ‘natuurlijke’ toename zijn er dus nog andere ingrepen gepland waardoor die tendens in Drongen verder wordt versterkt.

Het Oosterweel-effect: Drongen als missing link voor Europees vrachtverkeer?
Al vele jaren gaat de meeste aandacht van Wegen en Verkeer naar de Oosterweelverbinding die de verkeersknoop rond Antwerpen moet ontwarren. Een blik op de kaart (figuur 4) toont echter dat via de noordelijke ring rond Antwerpen veel meer doorgaand (vracht)verkeer via de E34 en de westelijke R4 naar Gent zal worden geleid – en verder naar de E40 en Frankrijk. Dat komt bovenop de verkeersstromen die nu al van de Liefkenshoektunnel en de Westerscheldetunnel in Terneuzen komen. Naast de expresweg N44, die de E34 in Maldegem verbindt met de E40 in Aalter, zijn er in het Gentse drie verbindingen tussen de R4 en de E40: de Pégoudlaan (The Loop), de verkeerswisselaar van Merelbeke en dus ook de N466 die Drongen doormidden snijdt. Een vlottere doorstroming aan een nieuw op- en afrittencomplex van de E40 in Drongen zal ongetwijfeld een aanzuigeffect naar die N466 hebben. Toenemende industriële activiteit op de te ontwikkelen Bostoen-site en het uitgebreide industrieterrein Drongen-Baarle zullen ook bijkomend vrachtverkeer meebrengen. 

Om al dit verkeer te slikken worden plannen gemaakt om de Deinsesteenweg “op te waarderen” tot hoofdvrachtroute. Waar nu het IVAGO-recyclagepark ligt zou een nieuwe rotonde de uitwisseling tussen de R4 en de N466 bevorderen. Bij de doorgang van Drongen centrum zou de N466 worden ingesleufd om het transitverkeer onder het lokaal verkeer door te jagen (beeld 4: Impact van de noordelijke vrachtroute vanuit Antwerpen op de R4 en de Deinsesteenweg in Gent ). Dat zal zorgen voor een gevoelige toename van geluidsoverlast en luchtvervuiling in dichtbevolkte wijken van Drongen. Over een modal shift waarbij vrachtvervoer van de weg wordt gehaald en overgenomen door spoor- en waterwegen lijkt amper te zijn nagedacht.

Tot voor kort werd aan deze problematiek weinig ruchtbaarheid gegeven, maar daar brengen de Drongenaren nu verandering in. De actiegroep Leefbaar Drongen is na enkele decennia uit een sluimerend bestaan ontwaakt. In enkele weken tijd werden honderden vlaggen en affiches verspreid, een online bevraging werd door 470 inwoners ingevuld. Concreet wil Leefbaar Drongen dat de Deinsesteenweg (nu een primaire weg ) niet wordt “opgewaardeerd” tot een snelweg voor doorgaand vrachtvervoer (vergelijkbaar met de Kennedybaan), maar net wordt teruggebracht tot een secundaire weg (vergelijkbaar met de Kortrijksesteenweg in Sint-Martens-Latem) en dus wordt geschrapt uit het vrachtroutenetwerk. Zo kunnen de wijken aan weerszijden van de N466 op een veilige manier met elkaar en met de Gentse binnenstad worden verbonden, ook voor kinderen, voetgangers en fietsers. Het op- en afrittencomplex van de E40 in Drongen hoeft dan niet meer zo megalomaan te zijn. Leefbaar Drongen werkt voor die verkeerswisselaar aan een alternatief voorstel dat voor alle omwonenden een verbetering kan betekenen.

Eisen erkend
GMF vraagt – net zoals Leefbaar Drongen – zowel van de Stad Gent als van het Vlaams Gewest een coherent verkeersbeleid met oog voor de leefbaarheid in Drongen. Nu vele Drongenaren die eis onderschrijven heeft het stadsbestuur dit ‘signaal van de burger’ gehoord: Gents schepen van Mobiliteit Filip Watteeuw beaamt nu dat vrachtvervoer tussen de R4 en de E40 bij voorkeur langs de B403 in Merelbeke of langs de Pégoudlaan moet worden geleid. Hij zou nu van Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters de toezegging hebben bekomen dat de wegcategorisering van de de Deinsesteenweg bespreekbaar is, en dat die niet langer in het vrachtroutenetwerk zal worden opgenomen.

Dode muis voor Drongen?
Dat klinkt als goed nieuws voor de Drongenaren, maar Gents MilieuFront blijft waakzaam. In de vernoemde dossiers (op- en afrittencomplex Baarle, ontsluiting industriezone Drongen I en Bostoen-site) wordt de Deinsesteenweg nog altijd benoemd als vrachtroute. (beeld 5: De plannen voor een nieuwe rotonde (a) en een ingesleufde N466 (b) nabij de Bostoensite.) Er speelt ook nog ander dossier: in de “ambitienota” voor de ontwikkeling van The Loop zijn woonzones ingepland op de huidige parking van Flanders Expo. Wordt de Pégoudlaan dan geen vrachtverkeersroute? En waar moet het vrachtverkeer dan wel heen?  

De bezorgdheid blijft dus tot wanneer de wijziging van de wegcategorisering een feit is en de verschillende  dossiers daarop zijn afgestemd. Uiteindelijk moet de Deinsesteenweg worden heringericht zodat hij minder aantrekkelijk wordt voor doorgaand vrachtvervoer en veiliger voor de lokale weggebruikers.

GMF vraagt dat overheid rekening houdt met bewoners in Drongen
GMF deelt de bezorgdheid van de Drongenaars. Met de hulp van enkele vrijwilligers die zowel in GMF als Leefbaar Drongen actief zijn, houden wij de vinger aan de pols van de Gentse deelgemeente. Wij zullen de verschillende dossiers nauwgezet opvolgen, ook met het oog op een verbeterde toegankelijkheid van de westkant van de stad met het openbaar vervoer en per fiets. De N466 is namelijk ook de enige snelle fietsverbinding tussen Gent, Drongen en Baarle, en niet bepaald aangenaam of veilig gezien de vele mogelijke conflicten met auto- en vrachtverkeer. 

GMF wil naast de specifiek Drongense problematiek ook het bredere plaatje bekijken. Zo vragen wij ons af of het stadsbestuur zichzelf niet voor een keuze tussen pest en cholera plaatst wanneer het meegaat in de ambitie van projectontwikkelaars om van The Loop een gemengde wijk met veel woningen te maken: wordt het doorgaand vrachtverkeer door de oude woonkernen van Drongen gestuurd of door de nieuwe “Zuidelijke stationswijk” aan The Loop? In haar beleidsnota Mobiliteit 2020-2025 engageerde het Gentse stadsbestuur zich om te werken aan “een vrachtwagenroutenetwerk (…), waarbij we aangeven welke routes gewenst zijn voor zwaar verkeer. Dit betekent dat we ook definiëren waar ze niet gewenst zijn.” GMF wil dat het stadsbestuur zich houdt aan dit  engagement op een coherente en doordachte wijze. 

(meer info over de dossiers op de website van Leefbaar Drongen: www.leefbaardrongen.be)