Geluidsdruk: een niet zo stille moordenaar

Lawaai veroorzaakt stress, maakt ons ziek en verkort ons leven. Volgens de World Health Organization (WHO) is geluidshinder na luchtvervuiling de belangrijkste milieu-oorzaak van gezondheidsproblemen. 

Verontrustend probleem
Volgens berekeningen van het Europees Milieu Agentschap (EEA) gaan jaarlijks 600.000 gezonde levensjaren verloren als gevolg van lawaaihinder. Het agentschap eist dat de lidstaten de geluidsniveaus in kaart brengen en maatregelen nemen om dit verontrustende probleem aan te pakken, zonder evenwel normen op te leggen.

Geluiddempende maatregelen
Inspanningen van nationale en lokale overheden brengen echter weinig zoden aan de dijk. Volgens acousticus Dick Botteldoorn (UGent) worden geluiddempende maatregelen meteen teniet gedaan onder meer door de toename van het verkeer. Geluidsexpert Fred Woudenberg van de Amsterdamse Gezondheidsdienst stelt bovendien vast dat lawaaihinder het milieuprobleem is waarbij de minste vooruitgang wordt geboekt.

Tijd voor actie
Imec het onderzoekscentrum voor nieuwe digitale technologie, lanceerde vorig jaar “Hackable City of Things”. Burgers en actiegroepen konden daarbij ‘smart city’-ideeën aanbrengen. GMF sprong mee op de kar en samen met de Antwerpse bewonersgroep Luchtbal Noord lanceerden we een idee om geluidsoverlast aan te pakken. Vier GMF’ers en vier Antwerpenaren vormden zo een team om een projectvoorstel uit te werken.

Meten is weten
Er zijn weinig meetresultaten om geluidsoverlast in onze stad nauwkeurig vast te stellen. Bezorgde burgers en beleidsmakers zijn aangewezen op geluidskaarten die gebaseerd zijn op een beperkt aantal meetpunten, op ramingen en op berekende gemiddelden. De werkelijke hinder wordt in de beleidsplannen daardoor zwaar onderschat. GMF kaartte in 2019 al aan dat de Vlaamse geluidsplannen voor de Gentse agglomeratie weinig ambitieus zijn. 

Fijnmazig meetnetwerk
Na de opmars van Citizen Science-projecten zoals Gentenair, Curieuzeneuzen, Airbezen of Telraam leek het ons team logisch om ook geluidsdruk met de hulp van bewoners in kaart te brengen. In 2014 toonde een team van UGent al aan hoe een meetnetwerk voor geluidsdruk met een groot aantal sensoren – verspreid over ruim gebied – technologisch haalbaar is.
Om zo’n fijnmazig netwerk uit te bouwen, staan we voor drie cruciale uitdagingen: beschikken over degelijke en betaalbare meetapparatuur; voldoende burgers betrekken om de metingen te doen; en de resultaten op een gebruiksvriendelijke manier zichtbaar maken.

Steun van experten
Eind 2019 verdedigden we ons voorstel met succes voor een jury van experten. Als winnaar krijgen we ondersteuning van ingenieurs en partners van imec. Terwijl imec aan een sensor-prototype sleutelt, tekent ons team een actieplan uit voor een doordachte Citizen Science-aanpak.

Een stille en gezonde stad
Ondanks corona hopen we dus in de winter 2020 te kunnen proefdraaien met een beperkt aantal sensoren. Als de metingen en de dataverwerking robuust genoeg blijken, kunnen we een grootschaliger Citizen Science-project uitrollen. Wanneer na corona de ‘normale’ geluidsdruk weer van start gaat, zetten we zo hopelijk stappen naar een stillere en gezondere stad!

Bronvermelding:
https://www.imeccityofthings.be/nl/projecten/hackable-city-of-things_2
https://www.gentsmilieufront.be/actueel/mobiliteit/item/701-gents-milieufront-dient-bezwaarschrift-in-tegen-geluidsactieplan

Dit artikel werd geschreven door Bart Van Acker voor Frontaal (editie zomer 2020, het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Illustraties: Imec, Freekpik drawlab (noise stress)