Boekenclub: De goede voorouder

Denk jij wel eens verder dan de toekomst van je eigen kinderen, of die in je omgeving? Het Maorivolk alvast wel: via ‘Whakapapa’, de gedachte dat je een oneindige mensenketen vormt met alle mensen die ooit geleefd hebben, vandaag leven en in de toekomst geboren worden. Onze voorouders hebben een invloed op ons, en wij laten een erfenis na voor de komende generaties. We moeten goede voorouders zijn en een leefbare aarde nalaten.

Hoe? Volgens Roman Krznaric moeten we af van ons ‘marshmallowbrein’, waarbij we onze behoeften onmiddellijk willen vervullen. Dat wordt aangemoedigd door het kapitalisme met zijn ‘Buy Now’-knoppen en voortdurende winstbejag. We hebben echter ook een ‘eikelbrein’, waarmee we voor de lange termijn kunnen plannen, zoals bij de uitbouw van ons landbouwsysteem of ruimtereizen.

De auteur reikt zes manieren van langetermijndenken aan, waarmee we ons eikelbrein meer kunnen activeren. Door o.a. intergenerationele rechtvaardigheid op te nemen in onze politieke systemen en een overstijgend doel voor de mensheid te definiëren, kunnen we afstappen van onze kortzichtigheid en als samenleving onze langetermijnroute uitstippelen.

Intergenerationele rechtvaardigheid kan ingevoerd worden door bijvoorbeeld een minister voor de toekomst aan te stellen. Die controleert dan elk beleidsvoorstel op de impact op toekomstige generaties. Dat sluit aan bij het ‘zevendegeneratiedenken’ van vele inheemse volkeren. Zij denken bij elke beslissing na welke invloed die heeft op de zeven volgende generaties. Een schepen voor de toekomst in Gent, zou dat niet mooi zijn?

Het overstijgende doel voor de mensheid moet volgens de auteur ‘One-Planet Thriving’, een gedijende planeet, worden: de behoeften van alle levende en nog ongeboren mensen invullen binnen de ecologische grenzen van de planeet. De mosterd daarvoor haalde hij bij zijn vrouw Kate Raworth, auteur van ‘Donuteconomie’.

Krznaric wijst naar hoe het neoliberalisme de wereld veroverde: door doelbewust en gestructureerd ideeën te verspreiden. Zo kunnen we ook een ecologische samenleving uitbouwen. De ideeën moeten beschikbaar en bekend zijn wanneer grote crisissen zich voordoen, zodat we ze meteen kunnen toepassen.

Welke ideeën? De auteur vermeldt een volledig uitgewerkte circulaire economie, rewilden, democratische energie en kosmo-lokale productie (waarbij ontwerpen voor o.a. ecohuizen wereldwijd vrij beschikbaar zijn).

Het duidelijk gestructureerde boek vol filosofische ideeën én concrete plannen deed ons wegdromen over de mogelijkheden voor Gent. Hoe kunnen we op stadsniveau meer langetermijndenken? We bespraken huisvesting en ruimtelijke ordening, waarbij een langetermijnvisie essentieel is. Hetzelfde geldt voor energieproductie. Democratische energie, in handen van gemeenschappen, wordt ook in het boek vermeld als de weg vooruit.

Ten slotte benadrukt Krznaric dat vooral collectieve actie gericht op onze machthebbers nodig is, willen we een systeemverandering bereiken. Dat doen we met GMF alvast goed!

Roman Krznaric, De Goede Voorouder, 2020, Ten Have, 304 pagina’s

Zin om mee te lezen met onze boekenclub? Stuur een mailtje naar [email protected]! .

Dit artikel werd geschreven door Janne Delagrange voor Frontaal (editie herfst 2024), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Foto: Pexels Felix Mittermeier