Hittestress!

De zomer komt langzaamaan weer in aantocht… Wie zich de vorige zomers nog herinnert, voelt vast het zweet opnieuw langs de rug lopen. Het was zweten, puffen, smelten tijdens de hittegolven. In huis kan de temperatuur dan enorm oplopen, met slapeloze nachten en lome dagen tot gevolg. Gelukkig zijn er een aantal maatregelen die je kan toepassen om je woning voor te bereiden op de hete zomer en op die manier binnen toch het hoofd koel te houden.

Beschaduw of bedek het glas
Voorzie beglaasde oppervlakken van een goede zonwering. Zonwering bestaat in vele vormen en soorten. Het type zonwering hangt samen met de oriëntatie en het seizoen. Op het zuiden zit de zon hoog en stabiel. Op de zuidgevel kan je dus perfect werken met een luifel of een oversteek die schaduw werpt. In het oosten, westen en in het tussenseizoen zit de zon laag. Dan werk je best met een combinatie van boven- en zijpanelen toe of bedek je het glas volledig met een mobiele screen, doek of luiken. Deze maatregelen vragen enkele bouwkundige ingrepen, die je zou kunnen overwegen als je van plan bent om je ramen te vervangen. 

Er bestaan ook goedkopere doe-het-zelfoplossingen voor zonwering. Een geveltuintje met een klimplant die voor het raam groeit, een pergola met klimplanten, een groen scherm, een opgehangen of opgespannen schaduwdoek of -zeil… Plaats zonwering bij voorkeur aan de buitenzijde. Zonwering aan de binnenzijde werkt enkel tegen verblinding, maar met een (rol)gordijn zal je de hitte dus moeilijk kunnen buitenhouden. Vergeet ook de dakvlakramen of platdakkoepels niet. Er bestaan ook oplossingen zoals zonwerende glasfolie of zonwerend glas, maar deze zijn eerder af te raden omdat ze weinig effectief zijn en de zonnewinsten in de winter beperken.

Zoveel mogelijk groen, zo weinig mogelijk steen
Planten en bomen zorgen voor verkoeling door schaduw te werpen. Loofbomen zijn interessant omdat ze in de zomer bladerrijk zijn maar in de winter hun bladeren verliezen. Zo komen de gewenste zonnewinsten in het koudste seizoen ongehinderd binnen. Groen brengt ook verkoeling door verdamping of evapotranspiratie. Met klimplanten op de muren of een groendak zal de verdamping van het vocht in de planten ervoor zorgen dat de temperatuur van het oppervlak van de muur of het dak lager ligt dan die van de lucht errond. Bijkomend voordeel is dat planten en bomen voor een betere luchtkwaliteit en een grotere biodiversiteit zorgen. Ideale klimplanten zijn druivelaar, hop of bruidssluier. 

Vermijd daarnaast zoveel mogelijk het gebruik van steen, omdat steen de zonnewarmte gaat opslaan. Plaats een haag in plaats van een muur of een bloementuin in plaats van een keurig klinkerterras. Ook waterpartijen in de tuin kunnen een verkoelend effect hebben. Wil je toch een terras of pad, kies dan voor waterdoorlatende verharding, grasdallen of kiezels met een lichte kleur.
Vergroening en ontharding rondom je woning hebben ook nog eens een gunstig effect op het hitte-eilandeffect in de stad. 

De binnengekomen hitte moet weer naar buiten
In de zomer is het kwestie van overdag ramen en deuren zoveel mogelijk gesloten te houden, omdat het dan buiten warmer is dan binnen.  ‘s Nachts wordt het buiten (meestal) frisser dan binnen en is het dus cruciaal dat de binnengekomen warmte ook weer afgevoerd wordt. Zet ‘s nachts dus volop de ramen open. Bij voorkeur open je ramen in twee tegenover elkaar liggende gevels. Nóg idealer is om een raam helemaal beneden en een raam helemaal bovenaan te openen. 

Muren en daken?
Maatregelen zoals het isoleren van muren en daken of het toepassen van een lichtgekleurde buitenafwerking hebben ook een gunstig effect op de oververhitting, maar in veel beperktere mate. Het grootste aandeel van de hitte komt binnen via de beglaasde oppervlakken. Het heeft dus weinig zin als maatregel tegen oververhitting om het dak doorgedreven te gaan isoleren, als er een dakvlakraam aanwezig is zonder buitenzonwering. Begrijp het niet verkeerd, isolatie is zeker wel aan te raden om warmteverliezen in de winter te beperken. Met het oog op oververhitting kies je dan best voor een materiaal met een grote warmtecapaciteit, zoals houtwol of cellulose. 

Dit artikel is een samenvatting van een infonota ‘Maatregelen voor hittebestendigheid van particuliere woningen”, die de MilieuAdviesWinkel ontwikkelt in opdracht van de provincie Oost-Vlaanderen. Deze opdracht kadert in het Interregproject Cool Towns. 

Meer info? Neem zeker een kijkje op bouwwijs.be/cooltowns of cooltowns.eu!

Dit artikel werd geschreven door Veerle Vercruyce voor Frontaal (editie winter 2020), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!
Foto: Pexels: Francesco Ungaro (groene gevel), Pixabay: Michael Gaida (zonnewering)