Kort na de gemeenteraadsverkiezingen in 2012 werkte de Gentse coalitie een lijst van 800 actiepunten uit in haar bestuursakkoord, ‘om verder door te groeien naar een creatieve, aangename en leefbare stad’.  In 2014, één jaar na het bestuursakkoord maakte  GMF al een eerste evaluatie. Nu – ongeveer een jaar voor het het einde van de legislatuur – checken we de 259 milieugerelateerde actiepunten opnieuw.

Methode

We deelden deze actiepunten op in drie categorieën:  (1) ‘Klimaat en duurzaamheid’, (2) ‘Mobiliteit’ en (3) ‘Groen en Ruimte’. Elk actiepunt kreeg een score. Elke actie kreeg eenzelfde gewicht ongeacht de voorziene investerings- en exploitatiemiddelen tot realisatie van het actiepunt, de impact ervan, het maatschappelijk draagvlak ervoor, de door het stadsbestuur zelf vooropgestelde prioriteiten …  Zo  weegt het actiepunt  om 29 buurtparken aan te leggen, heraan te leggen en op te frissen, door als één actie, net zoals bijvoorbeeld het voornemen om veggiedag verder in de aandacht te houden.    

Per milieucategorie onderscheiden we enerzijds acties die vaag geformuleerd en weinig meetbaar zijn en anderzijds acties die duidelijk meetbaar en concreet zijn. Over sommige acties hebben we  geen informatie. Met deze acties ‘zonder info’, hielden we verder geen rekening.  

259 actiepunten

Het immens aantal actiepunten betekent uiteraard dat de ambities van het stadsbestuur voor milieu hoog waren. Na een vrij goede  start (zie onze eerste evaluatie in 2014), geven we een score van ‘voorzichtig positief’.  Aan de hand van de cijfers wagen we ons aan een aantal uitspraken over dit bestuur.

Het valt op dat iets meer dan 75 % van de ‘Mobiliteitsacties’ en actiepunten rond het thema ‘Groen en ruimte’  duidelijk meetbaar en concreet  zijn.  Bij ‘Klimaat en duurzaamheid’ zijn daarentegen 44% van de acties vaag en weinig meetbaar.  

Klimaat en duurzaamheid scoren slecht

Een stad heeft op lokaal bestuursniveau minder bevoegdheden over en impact op het klimaatprobleem. Energiebeleid, productnormering, klimaat- en milieubeleid zijn grotendeels bevoegdheden van de hogere overheden. De stadsacties ‘Klimaat en duurzaamheid’ die we zien, zijn eerder ‘vaag’. Bovendien zijn de helft van deze vage acties nog niet opgestart (42%).

Laat ons dat met enkele voorbeelden illustreren. Actiepunt  2.34 bijvoorbeeld beoogt het verder sterk terugdringen van de milieuvervuiling door het ontwikkelen van extra ‘programma’s’ (een actie bij klimaat en duurzaamheid) en dit in samenspraak met de Gentenaars en Gentse bedrijven. Een fantastisch idee maar daar blijft het dan ook bij. Lucht-, bodem- en watervervuiling hangen heel veel af van het hogere bestuursniveau. Je kan uiteraard wel als stad kleine milieubijdragen doen en concrete acties uitwerken, maar in het bestuursakkoord  vinden we vrij veel acties die weinig daadkrachtig zijn. Het zou bijvoorbeeld in sommige gevallen daadkrachtiger te zijn te verbieden in plaats van te ontmoedigen. Concreet spreken we onder meer over het verbieden van het gebruik van dieselgeneratoren (en natuurlijk het stimuleren van het gebruiken van alternatieven). Hetzelfde gaat op voor de terrasverwarmers. Op de hoeveelheid van de totale uitstoot zijn het misschien peanuts, maar als je stelt dat milieu en klimaat menens zijn, dan moet je toch bepaalde hypes die net slechter zijn voor milieu en klimaat direct afblokken als je er de bevoegdheid toe hebt. Bij de cluster ‘Groen en ruimte’ en ‘Mobiliteit’ zijn de resultaten beter. Daar zijn nu bijna alle vooropgestelde actiepunten opgestart.

Meetbare, concrete acties ongeveer voor één derde afgerond

Bij de duidelijk meetbare concrete acties stellen we vast dat voor de thema’s mobiliteit en groen/ruimte respectievelijk 34% , 34 % en 26 % volledig uitgevoerd zijn. Dit zijn aanzienlijke cijfers, want als je daar ook de acties bijtelt waar de stad minstens goed mee bezig is (of bijna af), dan bekom je respectievelijk 74%, 80% en 77%. Een deel acties zijn echter nog niet gestart. Voorbeelden hiervan zijn acties waar andere sectoren (horeca, ziekenhuizen, scholen) mee op de kar moeten springen om bijv. convenanten af te sluiten om het energiebeleid te verduurzamen. Het blijft blijkbaar een grote inspanning om in andere beleidsdomeinen dan specifiek milieu,  milieuaspecten mee op te nemen. De geringe inspanningen tegen het sluikstorten illustreren dit, meer specifiek wordt er enorm ingezet op preventie en personeel maar missen we een kordate aanpak. De stad zou volgens ons iets daadkrachtiger moeten optreden door verbaliseren en ontraden (bijv. door hogere pakkans). Als bepaalde zaken verboden worden, moet er niet meer gesensibiliseerd worden en kan je inzetten op andere duurzame acties die nog niet opgestart zijn. Daarvoor is er natuurlijk draagvlak nodig en acties die dat draagvlak vergroten. Het is onbegrijpelijk waarom bijvoorbeeld de aangekondigde informatieborden waar luchtkwaliteit zou worden gemeten en getoond niet worden geplaatst (een concrete actie).

Conclusie is positief

Algemeen is er dus wel een tendens waar aangekondigde actiepunten opgevolgd en uitgevoerd worden. Tegelijkertijd zijn er natuurlijk een aantal vooropgestelde acties niet aangepakt of uitgevoerd, dit is niet onlogisch. Sommige acties passen niet meer in het bijgestuurde beleid of worden nu als minder prioritair beschouwd.

Wat duidelijk en opvallend is: voor het eerst wordt ‘milieu’ doorheen alle facetten van het beleid van de stad serieus genomen. Dit is een belangrijke eerste stap. Wil Stad Gent echt werken maken van een klimaatneutrale stad, dan moet milieu moet nog meer verankerd worden in alle diensten van de stad en bij de burgers. Dit kan enkel met blijvende inspanningen en de hiervoor noodzakelijke middelen.

Dit artikel werd gepubliceerd in ons tijdschrift Frontaal. Deze komt 4 maal per jaar uit voor al onze leden! Wil jij Frontaal ook ontvangen? Voor €5 per jaar ben je lid. Lid worden kan eenvoudig hier.