Gent desinvesteert uit fossiele energie!

‘Mag het wat minder zijn?‘ was de vraag. ‘Ja!’ het uiteindelijke antwoord. Wat volgt is het verslag van een succesvolle desinvesteringscampagne. Een verhaal over geduldig samenwerken met middenveld, experten en overheid. En dat met een gemeenschappelijk doel voor ogen: geen Gents belastinggeld meer pompen in fossiele energie!

Desinvesteren?
Desinvesteren, het weghalen van geld belegd in onethische bedrijven of landen, is van alle tijden: denk bijvoorbeeld aan de anti-apartheid boycott. Desinvesteren is een krachtig activistisch wapen omdat het de pijlen richt op de fundamenten van het kapitalistisch systeem: de financiële geldstromen. Het doel? De beurswaardering van onethische bedrijven verminderen en zo een hele sector tot verduurzaming dwingen.

In 2011 is vanuit de Amerikaanse universiteiten een internationale Divestment beweging opgestaan. Studenten riepen hun universiteiten op hun kapitaal terug te trekken uit bedrijven die fossiele energiebronnen ontginnen. Ook grote spelers zoals het Noors pensioenfonds, de Wereldbank, steden als New York en London en tienduizenden individuele investeerders engageerden zich al om meer dan 14.000 miljard dollar fossielvrij te beleggen.

Ver van mijn bed?
De raad van bestuur van de Universiteit Gent nam onder druk van studentenvereniging d’Urgent al in 2017 de beslissing tot desinvesteren van haar werkingsmiddelen. Ze hanteerde hierbij criteria die wereldwijd tot de meest ambitieuze behoren.

GMF en Greenpeace Gent besloten daarop samen te werken om ook Stad Gent te overtuigen tot duurzame, 100% fossielvrije herbestemming van haar pensioenfondsen, in lijn met de beslissing van de gemeenteraad om tegen 2050 klimaatneutraal te worden. Hieruit groeide gestaag Divest Gent, een alliantie met intussen een 150-tal organisaties. Samen lanceerden we einde 2017 onze eisenbundel:

• Terugtrekking uit beleggingen in olie-, kolen- of gas-industrie

• Uitsluiting van bedrijven met (sociaal-ecologisch) omstreden activiteiten

• Een deel van de portefeuille herbestemmen naar duurzame projecten

• Transparantie in beheerde investeringsfondsen en investeringscriteria

De ecologische doelstelling is evident. Maar er zijn ook financiële argumenten: om de opwarming van de aarde tot 1,5°C te beperken, moet 80% van de gekende reserves in de grond blijven, terwijl die fossiele bedrijven op de beurs gewaardeerd worden op basis van al hun fossiele reserves. Een enorm beleggingsrisico dus, gekend als de “carbon bubble”. Bedrijven die fossiele grondstoffen ontginnen, zijn trouwens ook vaak betrokken bij andere sociaal en ecologisch niet-duurzame mijnbouwactiviteiten. Twee vliegen in een klap dus.

Eerlijk is eerlijk. Stad Gent nam vrij snel de eisen van Divest Gent en STANZ ter harte en besloot einde 2018 om o.a. de TAK21 posities in fossiele energieproducenten af te bouwen en de reserves vanuit Publilec in een fossielvrij Candriam beleggingsfonds te beleggen. Een eerste belangrijke stap!

Wij tevreden?
Nog niet helemaal. Maar na verdere interacties en een participatief adviesproces rond de nieuwe beleidsnota financiën, kondigde Stad Gent dit jaar uiteindelijk een engagement tot volledige desinvestering aan tegen 2023! Met concrete specificering van de uit te sluiten bedrijven, in lijn met het eisenpakket van Divest Gent, en scherpe uitsluitingscriteria zoals UGent. Gent is daarmee de eerste Belgische stad die overgaat tot volledige desinvestering op korte termijn.

Divest Gent 2.0
Gent is echter meer dan Stad Gent en UGent. En de tijd dringt. We willen ons verder inzetten om ook andere doelgroepen in beweging te krijgen met diverse acties: van informatiesessies om de burgers bewust te maken tot euh… gerichtere acties naar de banken. Want iedereen moet controle krijgen over de bestemming van zijn/haar spaarcenten. En daar moeten fossielvrije keuzes bij zijn als tijdelijke opstap naar een wereld waar investeren in duurzame, fossielvrije bedrijven de norm is. Daarvoor hebben we jullie hulp nodig: wie graag actief wil meewerken, kan zich melden via [email protected]

Intussen al wat tips? De Fairfin BankWijzer toont hoe je bank scoort op maatschappelijke thema’s zoals klimaatverandering, mensenrechten en belastingontduiking. Of je kan je spaargeld buiten de bank om investeren in duurzame coöperaties waarvan je een aandeel kan kopen, zoals Ecopower, Energent, Partago, wooncoop… Maar vooral: laat je stem horen! Vraag bij je bank na waarin je spaargeld, pensioen- en beleggingsfondsen geïnvesteerd worden. Zo kunnen we samen ons steentje bijdragen voor een duurzamere wereld.

________________________________________

Zonder de constructieve samenwerking tussen middenveld, financiële experten (dankjewel, Mathias en Sebastien) en Stad Gent was dit resultaat niet mogelijk geweest. We houden er dan ook aan de actievoerders van het eerste uur, UGent, alle organisaties achter Divest Gent en Fairfin te danken. En ook de betrokken schepenen Peeters, Heyse en Coddens, de kabinetten en administraties voor hun leiderschap. Dat de beslissing van UGent en Stad Gent moge inspireren!

Dit artikel werd geschreven door Bart Remmerie en Jonas Busseniers voor Frontaal (editie zomer 2021), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

________________________________________

Foto en illustraties: Divest Gent, Pexels Laura Penwell (windmolens), Pixabay Digifly890 (fabrieken), Pexels Expect Best (banken)