Klimaatzaak: (R)echt naar een beter klimaat!

Eindelijk. Op 16 maart 2021 is het zover. Zes jaar nadat elf bekende Vlamingen Klimaatzaak vzw op poten zetten, gaan de pleitzittingen van start. Het doel? Via de rechtbank een ambitieus klimaatbeleid in België laten doorvoeren. Maar waarom gaat het proces pas in 2021 van start? En wat houdt het precies in?

Wat voorafging: la barrière linguistique
IJverig spande Klimaatzaak vzw op 1 december 2014 de vier Belgische overheden een proces aan voor een slordig klimaatbeleid. Onder andere oprichters Francesca Vanthielen, Tom Lenaerts, Stijn Meuris en Nic Balthazar vragen hen om zich aan hun verplichtingen te houden: de Belgische uitstoot van broeikasgassen verminderen. Van een vlot parcours was geen sprake. Omdat een van de verwerende partijen, het Waals Gewest, de woonplaats buiten Brussel heeft, moest de zaak volgens de taalwetgeving ook in het Frans ingeleid worden. Toenmalig Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege verzette zich echter tegen een Franstalig proces waardoor de zaak bleef haperen. In 2018 werd beslist dat de procedure wel degelijk in het Frans moest gebeuren, zoals Klimaatzaak vzw van bij het begin aanhaalde: “Drie jaren lang is gebakkeleid over een futiliteit, namelijk de taal waarin het proces moet worden gevoerd,” duidt Francesca Van Thielen (De Morgen, 20 december 2019). Dat de Klimaatzaak zijn zesde verjaardag zou vieren in december had niemand zien aankomen. Maar na deze aanslepende jaren is het dan toch zover: de pleitdata liggen vast van 16 tot en met 26 maart 2021.

IJver geëist
In 2015 ondertekende België het Klimaatakkoord van Parijs. Daarin staat dat we de opwarming van de aarde onder anderhalve graad moeten houden om onomkeerbare omslagpunten te vermijden. Door het ondertekenen van het klimaatverdrag stelt de Belgische staat dat het deze klimaatdoelstellingen kan en zal halen. “Vertaald naar België betekent het Akkoord van Parijs dat wij als land tegen 2025 tussen 42% en 48% minder broeikasgassen mogen uitstoten, tegen 2030 tussen 55% en 65% minder en nul in 2050. Wij eisen dat België dat realiseert”, vertelt Sarah Tak, coördinator van Klimaatzaak vzw (De Morgen, 20 december 2019). En dat wel nu, want zoals we allen weten, is er geen tijd te verliezen. Zeker niet als je de bovengenoemde percentages leest en weet dat België momenteel voor 32,5% minder uitstoot tegen 2030 gaat. Zelfs als we in 2050 niets meer uitstoten, is er nog altijd 50 procent kans dat we toch boven die anderhalve graad pieken, en dat wilt Klimaatzaak koste wat kost vermijden. 

Nederland, Ierland en Frankrijk achterna
In december 2019 won milieuorganisatie Urgenda na zeven jaar de klimaatzaak tegen de Nederlandse staat. De rechter droeg de staat op om zijn burgers tegen de gevolgen van klimaatverandering te beschermen en de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% te verminderen ten opzichte van 1990. Urgenda won de zaak met 886 mede-eisers, de Belgische Klimaatzaak heeft er ondertussen al rond de 61 000. Klimaatzaak vzw hoopt in maart het succes van de Nederlandse zaak te herhalen. De Ierse Klimaatzaak riep in juli 2020 als tweede ooit de overwinning uit, waarop Frankrijk met zijn L’Affaire du Siècle volgde en als eerste in 2021 zegevierde. Andere Europese landen alsook Nieuw-Zeeland, Canada, Colombia, India, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, de Verenigde Staten en Pakistan gaan gelijkaardige rechtszaken tegen de overheid aan. Wordt de Belgische Klimaatzaak de vierde winnaar ooit? 

En nu?
Klimaatzaak wilt met deze zaak geen minister of regering aanvallen. Ze willen een hulpmiddel bieden door politieke verandering in gang te zetten uit liefde voor de samenleving en het klimaat. Of dit hulpmiddel in gang gezet zal worden, zal blijken uit de pleitzittingen van 16 tot en met 26 maart. Afhankelijk van het moment waarop u dit artikel leest, is de rechtszaak gaande of is het vonnis reeds bekend. In het laatste geval hopen Klimaatzaak en zijn medestanders dat u het glas champagne hoog in de lucht kan heffen om de overwinning te vieren. Zo gaan ze het succes van Nederland, Ierland en Frankrijk achterna, op naar een actief en werkzaam klimaatbeleid! 

Volg de Klimaatzaak via www.klimaatzaak.eu/nl of verschillende socialemediakanalen:

instagram.com/klimaatzaak — facebook.com/klimaatzaak — linkedin.com/company/klimaatzaak

Dit artikel werd geschreven door Eva Dessers voor Frontaal (editie lente 2021), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Foto en illustraties: Klimaatzaak vzw