De Lijn en de stelplaats en het standpunt van GMF

De Lijn heeft een nieuwe aanvraag ingediend voor een stelplaats in de Bloemekenswijk. GMF heeft, net als bij de vorige aanvraag, de plannen grondig en kritisch bekeken. Hoewel wij nog enkele niet onbelangrijke vragen en verbeterpunten hebben, stemmen we in met het project.

De bouw van de stelplaats kent een decennialange voorgeschiedenis. Terwijl De Lijn en Vlaanderen treuzelden, bleef de trambrug met een prijskaartje van een paar miljoen euro ongebruikt, groeiden de bomen naar de hemel en vergaten veel Gentenaars dat bus en tram ook een manier zijn om je te verplaatsen.

Weet je nog, het oefenterrein?

De Lijn kwam in 2022 met een dubbel plan: een stelplaats aan de ene kant van de sporen, een oefenterrein aan de andere kant. Deze plannen kwamen niet als een verrassing, gezien De Lijn al erg lang eigenaar was van de terreinen, met het doel er een stelplaats te bouwen.

Een oefenterrein is niet meer dan een lap verharding waarop je leert rijden. Waanzin natuurlijk om daarvoor een als ‘waardevol’ en ‘zeer waardevol’ geclassificeerd natuurgebied op te offeren. GMF lanceerde een vinnige campagne om Stad Gent, Vlaanderen en De Lijn op andere gedachten te brengen, waarbij we onder meer de minister publiekelijk aanschreven, een filmpje lanceerden en ook achter de schermen véél werk verzetten, net als de buurtbewoners overigens. En met succes: de plannen voor het oefenterrein werden geschrapt. Het natuurgebied blijft.

Ook eerdere plannen voor de stelplaats konden voor ons niet door de beugel: er was weinig of geen verantwoording voor de locatiekeuze (het rapport met het locatieonderzoek was zo oud dat het niet meer terug te vinden was), het ontwerp had amper aandacht voor nieuw of bestaand groen, de boscompensatie rammelde… En dus schreven we een stevig bezwaarschrift. 

In september 2022 kelderde minister Demir de plannen voor de stelplaats wegens ‘juridisch niet in orde’.

Drie voorwaarden

We wisten natuurlijk dat De Lijn de plannen niet zomaar zou opbergen. In het najaar van 2023 formuleerde GMF drie heldere voorwaarden: een grondig locatieonderzoek, een doordacht ontwerp en een fatsoenlijke boscompensatie. We gingen dit ook bepleiten in de kantoren van De Lijn.

Dus toen we begin 2024 de nieuwe aanvraag bekeken en zagen dat het verslag van het locatieonderzoek amper anderhalve pagina besloeg, waren we not amused.

GMF heeft daarop opnieuw rechtstreeks contact gezocht met – onder meer – De Lijn en aanvullende informatie verzameld over alternatieve locaties en scenario’s. 

We vroegen waarom de stelplaats, of een deel ervan, niet mogelijk is op de Arsenaalsite, The Loop, het E17-viaduct, in de haven, langs de R4 of zelfs in Evergem. We vroegen naar andere scenario’s (opsplitsen stel- en herstelplaats, centrale of decentrale werking, oppervlaktebehoefte met drie stelplaatsen…).

Al deze info had natuurlijk in het dossier moeten staan. In het bijzonder van een Vlaams overheidsbedrijf mag je beter verwachten. Het toont ook een procedureel mankement: moet de verantwoording van de locatie- en scenariokeuze geen verplicht onderdeel zijn van de aanvraag bij een dergelijk project?

De locatie voor een stelplaats moet aan heel wat meer vereisten voldoen dan een oefenterrein. Onder meer omwille van de benodigde oppervlakte, vereisten in verband met veiligheid (elektrische voertuigen!), aansluiting op het tramnet en het vermijden van al te veel lege kilometers was geen enkele andere plek geschikt.

Nadat we alle informatie bij elkaar legden, konden we besluiten dat het locatieonderzoek grondig is gevoerd.

Gents MilieuFront vecht elke dag voor het behoud en herstel van de Gentse natuur; ook deze week. En we vechten ook voor meer en beter openbaar vervoer.

De Bloemekenswijk heeft behoefte aan meer groen. In een bevraging van de Stadsmonitor (2020) omtrent natuur en milieu behaalde de Bloemekenswijk een slechter resultaat dan het stadsgemiddelde, meer bepaald op de vragen “Heeft u voldoende groen in uw buurt?” en “Bent u tevreden over uw zicht op groen vanuit uw woning?”.

Mede daarom neemt GMF ook een trekkersrol op in meerdere vergroeningsprojecten in deze buurt.

Dat GMF ‘pleit voor bomenkap’, zoals een krant schreef, klopt natuurlijk niet. Maar inderdaad: wij aanvaarden de locatiekeuze. Wringt dat, wetende dat er bomen gekapt zullen worden? Ja. Toch denken we hier de juiste keuze te maken om onze stad toekomstbestendig vorm te geven.

We hebben nú openbaar vervoer nodig

Gent heeft nood aan fors meer groen. Dat geldt voor de hele stad, en voor sommige dichtbebouwde en -bevolkte wijken in het bijzonder.

Onze stad heeft óók erg dringend meer en beter openbaar vervoer nodig. Comfortabele, voldoende en stipte trams en bussen zijn onmisbaar om onze straten autoluwer, onze lucht gezonder en onze verplaatsingen fossielvrij te maken. De transitie van privaat naar publiek vervoer is ook nodig om onze ruimte – overál in de stad – groener te kunnen maken. 

Ook voor de vertramming van Gent en de elektrificatie van de vloot is een nieuwe stelplaats – dringend – nodig. 

Een beter ontwerp

Wat betreft het ontwerp zien we significante vooruitgang in vergelijking met het vorige. Er is (veel) meer ruimte voor groen en voor water. Ook hierover stelden we kritische vragen aan De Lijn, tot op detailniveau, bijvoorbeeld over de grootte van draaicirkels van de bussen (en dus de nood aan verharding).

GMF heeft hierover nog een aantal opmerkingen, en die goten we in een bezwaarschrift, zodat de vergunningverlener zich hierover zal uitspreken. Kan er hier en daar nog een boom bij? Waarom zo veel eigen parkeerplaatsen als er werkelijk vlak bij een leeg parkeergebouw staat? Hoe zal het groenbeheer gebeuren? Zijn de risico’s op veenverzakking voldoende onderzocht? Lees hier ons bezwaarschrift.

Behalve enkele opmerkingen over het ontwerp, vraagt GMF in zijn bezwaarschrift ook een duidelijk en definitief engagement om de zone ten noorden van de spoorweg (waar de oefenplaats voorzien was) groen te houden; een bestemmingswijziging dus. We vragen ook een intentieverklaring om bij de grondige renovatie van de twee huidige stelplaatsen in Gentbrugge en Destelbergen – beide middenin woongebied – te zorgen voor heel wat meer groen.  

Boscompensatie

Ook op vlak van boscompensatie heeft De Lijn nu een veel betere oefening gemaakt. Het blijft jammer dat slechts een klein deel van de boscompensatie op Gents grondgebied kan gebeuren. We zien ook in andere dossiers dat het zeer moeilijk is om nog gronden in of dicht bij Gent te vinden.

GMF vraagt daarom aan Stad Gent om hier lessen uit te trekken. Ten eerste moet bijkomende verharding zo veel mogelijk worden vermeden; in tegenstelling tot de stelplaats zijn er voor heel wat bouwprojecten in het Gentse wél meer geschikte locaties te vinden. Ten tweede moet de Stad een regierol opnemen om gronden te verwerven die voor compensatie kunnen dienen. Ten derde vragen we dat het stadsbestuur per direct de belangrijkste aanbeveling omarmt uit het recente Betonrapport 2024, namelijk: 1 vierkante meter verharden = elders 2 vierkante meter ontharden.

Hoe gaat het nu verder?

GMF koestert veel bewondering voor de buurtbewoners die vechten voor nieuw en bestaand groen in hun wijk, zowel in de Bloemekenswijk als elders in de stad. Wij blijven al onze informatie over de stelplaats open met hen delen, zoals we altijd hebben gedaan.

We maken bij GMF, na hierover met vele experten te hebben gepraat, de keuze om ons niet langer te verzetten tegen de bouw van de stelplaats. En we gaan vastberaden door om de Gentse wijken groener te maken, waarbij een beter uitgebouwd openbaar vervoer een onmisbare aanwinst zal blijken.