GEZOCHT: ruimte in Gent voor toekomstbomen (oproep 2023)

Gents MilieuFront wil zijn steentje bijdragen om voldoende gezonde bomen in de stad te garanderen voor de huidige en komende generaties Gentenaars. Daarom gaan we ook dit jaar weer op zoek naar locaties voor bomen in en rond de stad. Jij kan ons daarbij helpen: vertel ons er waar er volgens jou een Gentse toekomstboom moet komen! 

In 2021 en 2022 vonden we samen met vele Gentenaars honderden geschikte plekken waar een toekomstboom kan komen. Die lijst maakten we over aan de Groendienst van de stad, die er meteen mee aan de slag ging: in januari 2022 werd de eerste toekomstboom geplant, gevolgd door 10 andere locaties. Begin 2023 werd een nieuwe lading (+100) toekomstbomen aangeplant. De andere plekken staan gepland voor de komende plantseizoenen. Zo blijft ons project geen theoretische dode letter, het werpt dankzij Stad Gent meteen resultaten af!

Wat is een toekomstboom?
Een toekomstboom is een alleenstaande boom in een straat of op een plein die voldoende ruimte en garanties krijgt op een lang leven. Een toekomst van minstens 100 jaar onbezorgd groeien staat voorop – of dat moet toch het streefdoel zijn. Dat is de ‘definitie’ van een toekomstboom, maar uiteraard heeft een bomengroep of bomenrij ook een grote toekomstwaarde.

Een goed voorbeeld van een vrij recente aanplanting van een toekomstboom is de linde op de hoek van de Antwerpsesteenweg en de Visitatiestraat (zie foto onder): de boom kreeg er voldoende ruimte om uit te groeien tot een beeldbepalende boom. De aanwezigheid van een gevarieerde onderbeplanting vormt een meerwaarde en zorgt voor een grotere biodiversiteit. Belangrijk: hier wordt ook de betreding en verdichting van de bodem vermeden, al is de plaatsing van een boordsteen niet alle situaties noodzakelijk; zonder boordsteen kan er immers meer water naar de plantput vloeien.

Een linde op het kruispunt Antwerpsesteenweg x Visitatiestraat, Sint-Amandsberg

Nood aan bomen
Nieuwe, grote bomen aanplanten in een stedelijke omgeving zoals die van Gent kan mee antwoord bieden op de talrijke uitdagingen die gepaard gaan met klimaatverandering. Bomen leveren ecosysteemdiensten aan buurtbewoners: ze creëren schaduw en verkoeling, meer opvang van regenwater, een hogere biodiversiteit en meer kleur in de straat. Ze zijn vaak het decor van een leuke ontmoetingsplek om met de buren samen te komen. Bomen kunnen er in de eerste plaats komen in private stadstuinen – want die nemen tot een kwart van de stadsoppervlakte in -, maar ook op het publieke domein zijn er geschikte plekken voor een boom te vinden. En naar die plaatsen in de openbare ruimte willen wij samen met jullie op zoek!

Een van de bekendste knuffelbomen in Gent: de plataan op het Van Duyseplein

Waar begin je te zoeken?
In de straten binnen het historische centrum van Gent, maar ook in de verkavelingen aan de stadsrand: overal moeten we op zoek naar ruimte om nieuwe toekomstbomen aan te planten. Dat kan bijvoorbeeld een kruispunt met veel verharding zijn, een keerpunt in een verkaveling, een kaal en versteend plein, … Op zo’n plekken kan er dikwijls een beeldbepalende boom worden aangeplant die de plek allure en karakter geeft. Ook de aanvulling of verbinding van aanwezige bomenrijen met nieuwe bomen vormen goede ideeën.

Een geschikte plek zoeken en vinden kan op verschillende manieren. De beste: ga samen met je buren na of er in je straat een ruimte is die voldoet aan de criteria om een toekomstboom aan te planten. Je hoeft niet per se op zoek te gaan naar een plekje dat nu al groen is, wel integendeel: onze voorkeur gaat uit naar een plek die vandaag nog verhard is. Door ontharding ontstaat er nieuw groen in de buurt en verhoog je de biodiversiteit, help je mee om hemelwater in de bodem te laten infiltreren en zorg je voor meer verkoeling in de omgeving.

Criteria
We moeten realistisch zijn: we kunnen niet overal en in elke straat een boom planten en die ook voldoende ruimte geven. Er zijn een heel aantal voorwaarden waaraan een geschikte plek in de publieke ruimte moet voldoen. Dit zijn de 2 belangrijkste:

• De nieuw aan te planten bomen worden het best aangeplant op minstens 7 meter van gebouwen om hun groeikansen in de komende jaren te garanderen Bij een breed uitgroeiende grote boom is die minimumafstand misschien zelfs nog onvoldoende. Afhankelijk van de aanwezige ruimte kan bij een nieuwe aanplant worden gekozen voor een zuilvormige boom, of een boom die breder uitgroeit.
• Een boom moet – om optimaal te kunnen groeien – ook voldoende ruimte krijgen voor zijn wortels. De wortelzone moet kabel- en leidingvrij zijn (en blijven). Een onverharde plantput van 4 x 4 meter (of een cirkel met een diameter van zo’n 4,5 m) is de minimale ruimte die een boom nodig heeft opdat zijn wortels voldoende water en zuurstof kunnen krijgen. Die ruimte is ook noodzakelijk om de stabiliteit van de boom te garanderen.

Even checken of jouw idee/plek om een toekomstboom te planten realistisch is?
Doe gauw de test!

Help mee in Gent nieuwe toekomstbomen te realiseren!
GMF wil een inventaris maken van plekken in groot Gent waar nieuwe, grote toekomstbomen groeikansen kunnen krijgen. Jij kan ons helpen door mee met ons te zoeken naar plekken voor Gentse toekomstbomen. Onderaan deze webpagina staat een Google Form waarop je je voorstellen kan indienen.

Een grove den in de Philip Blommaertstraat, Sint-Amandsberg

Indienen

• Neem foto’s, teken de boom of bomen eventueel op een stratenplan in
• Vul daarna het onderstaand formulier in. Hoe meer concrete informatie je geeft, hoe liever. Doe gerust een voorstel voor een boomsoort die volgens jou geschikt is voor die plaats en vertel ons ook waarom
• Stuur na de indiening eventuele bijlagen (foto’s, tekeningen) door naar [email protected]

Wat gebeurt er daarna?
Vervolgens onderwerpen een team van GMF-vrijwilligers alle voorgestelde plekken die de form ‘overleven’ aan een extra screening. Eventueel nemen we contact op met jou om de situatie ter plaatse te gaan bekijken. De overgebleven selectie wordt ten slotte overgemaakt aan de groendienst van Stad Gent. Zij checken die shortlist nog een laatste keer en gaan er dan eventueel mee aan de slag. De groendienst van de stad zit alvast vol goede wil en vindt dit GMF-initiatief een heel goed idee.

Wie weet staat er volgend jaar wel een mooie toekomstboom bij jou in de straat. We kijken uit naar jouw voorstellen!

(invulformulier staat onder de kaart – deze kaart geeft voorlopig alle ingediende kandidaat-plekken terug)