Of liever: ze omarmen het onderwerp, zijn er zich van bewust en doen er echt iets aan. Of toch zeker de voorbije acht jaar. Zo daalde de hoeveelheid verspild voedsel op vijf jaar tijd met maar liefst 25%, wat gelijk staat aan meer dan 590 miljoen euro (cijfers van 2015). De wereld kijkt er naar en vraagt zich af hoe dat kan. Wel, aan de basis van die ommekeer staat één vastberaden persoon met een missie: Selina Juul van de organisatie Stop Spild Af Mad, of Stop Voedselverspilling.

In 2008 startte Selina een Facebookpagina waarmee ze tips de wereld instuurde om minder voedsel te verspillen. Haar argumenten zijn zo simpel en duidelijk, dat het haast absurd is om er niet achter te gaan staan. Ze zegt: “Iedereen wil graag een betere wereld, maar vaak weten we niet waar te beginnen of denken we dat we het niet kunnen. Wel, hier is een goede manier om een betere, groenere wereld te realiseren: stop met het verspillen van voedsel.”

Want het gaat natuurlijk verder dan louter het weggooien van voedsel. Het gaat om de toekomst van onze samenleving. Met steeds meer mensen op dezelfde oppervlakte zullen we creatief moeten zijn en oplossingen moeten zoeken om iedereen te blijven voeden. Momenteel belandt één derde van het geproduceerde voedsel in de vuilnisbak, en dat is ongelooflijk zonde. Juul voegt er nog aan toe: “Het goede nieuws is dat je niet alleen de wereld beter en groener maakt, je bespaart ook een heleboel tijd en geld. Het is een win-win!”

Single bananen

Drie maanden nadat ze de Facebookpagina lanceerde, zat Selina Juul aan tafel met de bonzen van REMA1000, één van de grootste retailers van Denemarken. Hun supermarkten kan je vergelijken met een kruising tussen Colruyt en Lidl. Die hadden wel oren naar de argumenten van Juul. Want ja, if money talks… Intussen heeft elke supermarkt in Denemarken een actieplan rond voedselverspilling. REMA1000 stopte bijvoorbeeld met het aanbieden van massakorting (méér stuks kosten minder) en ruilde die voor andere maatregelen, zoals bananen die af hun tros vielen niet meer weggooien, maar aan spotprijzen verkopen onder de ludieke slogan ‘kies mij, ik ben single’. Resultaat: REMA gooit 90% minder bananen weg.

Europese gezinnen gooien geld bij het afval

Selina Juul overtuigde met haar organisatie Stop Spild Af Mad de één na de ander: gewone burgers, supermarktbazen, overheden. Ze zegt: “we zitten allemaal in hetzelfde schuitje: de industrie, bakkers, restaurants, de overheid en de consument. En toch heb je als consument in de westerse wereld de grootste impact.”

De cijfers liegen niet: een gemiddeld gezin in Europa gooit €900 per jaar aan voedsel in de vuilnisbak. Daarbovenop spenderen we vijf uren per maand aan het shoppen van eten dat uiteindelijk bij het afval belandt. Wat een verspilling van geld, tijd en ja… goed voedsel!

Heb je restjes lief

Juuls inspanningen en tips zorgden bij Denen heel snel voor een mentaliteitswijziging. “Onze aanpak sloeg aan, omdat we oplossingen aanreikten in de plaats van problemen. Etensrestjes zijn hier plots geen afval meer, maar geschenkjes waar je iets creatiefs mee kan doen in de keuken.”

De campagnes van Stop Spild Af Mad sloegen zo goed aan bij particulieren en industrie, dat het onderwerp al snel op de politieke agenda belandde. Er werd bijna 650.000 euro budget vrijgemaakt om nog meer te doen, om apps te ontwikkelen en een nog bredere bewustwordingscampagne te voeren.

Afvalsupermarkt en verspillings-apps

Een NGO opende in 2016 in Kopenhagen de eerste supermarkt ter wereld die alleen voedseloverschotten verkoopt: WeFood. De producten worden door vrijwilligers opgehaald bij supermarkten waar WeFood samenwerkingen mee afsloot en vervolgens 30 tot 50% goedkoper aan de man gebracht. Intussen opende er een tweede WeFood in een andere wijk in de stad. Hun klanten zijn niet alleen mensen die de marktprijzen niet kunnen betalen, maar ook een heel aantal burgers die bezorgd zijn om de enorme berg voedsel die dagelijks verspild wordt.

Via de TooGoodToGo of TGTG-app bieden restaurants, bakkers, saladebars en broodjeszaken vlak voor sluitingstijd hun overgebleven gerechten aan voor een fractie van de normale prijs. Je betaalt via de app en gaat je bestelling vervolgens ophalen.

En zo popten er de voorbije acht jaar in Denemarken tal van grote en kleine initiatieven uit de grond, geïnspireerd door de bewustmaking via sociale media, via lezingen en via een indrukwekkend aantal persartikels en mediaverschijningen.

Ja, maar hoe? 7 simpele tips

Met deze zeven tips van Selina Juul geraak je zelf al een heel eind:

1. ‘Tenminste houdbaar tot’ betekent niet ‘giftig na’. Datumlabels zijn relatief, zeker bij droge voeding. Wees dus niet bang om koekjes een paar maand na de ‘tenminste houdbaar tot’ nog op te eten.

2. Organiseer je ijskast anders en zet zaken die open zijn en etensrestjes op ooghoogte vooraan, in plaats van ze achteraan een schimmeldood te laten sterven.

3. Vermijd UFO’s in je diepvries (Unidentified Frozen Objects). Vries kleine porties in en label ze goed.

4. Verander je supermarktgedrag. Winkelkarren en -mandjes worden met de jaren groter omdat mensen nu eenmaal de neiging hebben ze helemaal te vullen. Draag net als vroeger zelf je mandje aan je arm, zodat je voelt hoeveel je al hebt meegenomen. Koop ook volop imperfect fruit en groenten. Ze smaken even lekker, worden niet weggegooid en sturen een boodschap naar de supermarktbaas: mensen kopen imperfect fruit, dus niet preventief weggooien.

5. Overdenk voor je kookt goed je porties. En wist je dat kleinere borden ervoor zorgen dat er heel wat minder voedsel weggegooid wordt?

6. Restjes zijn geschenken met een eindeloze reeks mogelijkheden.

7. Deel je eten! Klop aan bij de buurvrouw met die ene kom te veel soep. Want delen is beter dan weggooien en je maakt mensen blij

Dit artikel werd gepubliceerd in ons tijdschrift Frontaal. Deze komt 4 maal per jaar uit voor al onze leden! Wil jij Frontaal ook ontvangen? Voor €5 per jaar ben je lid. Lid worden kan eenvoudig hier.