Apostelbosje en Arbedpark bewijzen: Gent heeft een nieuw RUP Groen nodig

Sinterklaas 2021 was een mooie dag voor groenminnende Gentenaars: die dag werd het RUP Groen van kracht, een unicum in Vlaanderen. Gent beschermde in één klap 370 hectare door de bestemming te veranderen: van hard naar zacht (natuur). Een knappe krachttoer. Vandaag zien we dat we een tweede RUP Groen nodig hebben – dringend.

De bestemming van een perceel geeft de eigenaar ervan juridische zekerheid: er mag wel of geen woning, zeepfabriek of technoclub op gebouwd of uitgebaat worden. Mooi. Alleen: maar liefst driekwart van de Gentse oppervlakte heeft een harde bestemming. Op heel wat van de gronden waarop in principe gebouwd mag worden, staat vandaag een bos of er ligt een moeras of de grond is op nog een andere manier waardevol. Die waardevolle open ruimte moeten we dus beschermen, ook al omdat Gent extreem verhard is (bijna 40 procent, wat zelfs in het sterk verharde Vlaanderen bijzonder veel is). En dat kan dus alleen met een bestemmingswijziging.

Vogelvrij
Gent heeft knap gepionierd met het RUP Groen. Maar wat zien we vandaag? Elk waardevol gebied dat destijds níet in het RUP werd opgenomen, lijkt vogelvrij verklaard. De Leegte in Drongen, het Apostelbosje nabij Sint-Anna, de open ruimte die tegen het Arbedpark aanschurkt en tal van andere waardevolle onverharde plekken: ze dreigen allemaal, net als heel veel andere restjes groen, te verdwijnen onder een laag beton.

Het Betonrapport 2024, een onderzoek van Natuurpunt en Breekijzer, maakt de opdracht voor Gent concreet: 369 hectare waardevolle open ruimte moet dringend beschermd worden. Daarvoor is dus een tweede RUP Groen nodig. En daarmee zijn we er nog niet: om de doelstellingen van Vlaanderen (betonstop) te realiseren, moet Gent tegen 2030 175 hectare actief ontharden.

Woningnood
In zachte bestemmingen onthardt Gent met mondjesmaat (14 vierkante meter per dag), maar in de harde bestemmingen draaien de betonmolens nog altijd aan volle snelheid: elke dag wordt 1251 vierkante meter verhard, dat is elke 8 dagen een hectare (= oppervlakte Vrijdagmarkt) aan verharding erbij. Onder meer de havenactiviteiten zijn daarvoor verantwoordelijk.

Gent zit met een nijpende woningnood. Gents MilieuFront (lid van de Gentse Wooncoalitie) wil ook dat er meer gebouwd wordt, en doordacht verhoogd. Maar we willen ook dat dat verstandig gebeurt. Een minuscuul bosje in het hart van de stad te grabbel gooien, tegen uitspraken van de Raad voor Vergunningsbetwistingen en de Raad van State in: niet verstandig (Apostelbosje). Bebouwing toelaten in nat gebied (waarbij de terrassen zelfs op palen gezet moeten worden): niet verstandig (Leegte). De Stad moet hier duidelijk stelling durven nemen.

Kwaliteitskamer
Gents MilieuFront hoopt dat ook de Kwaliteitskamer zich hierin vaker duidelijk durft uitspreken. Neem nu het dossier rond de twee kavels in het Arbedpark. In zijn advies somt de Kwaliteitskamer op waarom ze werd betrokken. Een van de redenen: ‘beeldbepalende ligging aan groenklimaat-as op onbebouwd terrein’. Maar in het eigenlijke advies gaat het over architecturale waarde en ruimtelijke samenhang en dergelijke. Allemaal prima, maar over de vraag of het überhaupt wenselijk is om op deze kavels te bouwen: geen woord. GMF blijft daarom vinden dat er een landschapsarchitect in de Kwaliteitskamer zou moeten zetelen.

Vlaanderen
Vlaanderen maakt het Gent natuurlijk niet gemakkelijk. Een totaal onbetaalbare planschaderegeling, afgewenteld op lokale besturen, stelt privébezit boven het algemeen belang. Toch pleit dat het stadsbestuur niet vrij. We bevinden ons in een reusachtige en veelzijdige crisis met onder meer ernstig biodiversiteitsverlies en een ontwricht klimaat met neerslag- en hitte-extremen. Stad Gent moet absoluut alle zeilen bijzetten om hieraan het hoofd te bieden. De Gentenaars hebben dringend een nieuw RUP nodig. Want zonder ingrijpend beleid wordt morgen niet beter dan vandaag – integendeel. Of positiever verwoord: dankzij doortastend beleid kan het stadsbestuur onze stad vandaag voorbereiden op de grote uitdagingen van morgen.