Reddingscampagne Wondelgemse meersen: een overzicht

Er is in de media en onder Gentenaars heel wat te doen rond de Wondelgemse meersen. Voor wie graag bomen in het bos ziet: een overzicht.

Situering

In het noorden van Gent, aan de rand van de dichtbebouwde en dichtbevolkte Bloemekenswijk, liggen de (resten van de) Wondelgemse meersen. De Lijn wil in deze twee natuurgebieden een stelplaats en (tot recent) een oefenterrein aanleggen.

Als je staduitwaarts over de Gaardeniersbrug fietst of wandelt (naast de ongebruikte trambrug), kom je eerst voorbij het gebied waar de stelplaats zou komen. Als je wat verder de sporen oversteekt, passeer je het gebied waar De Lijn een oefenterrein plande.

Volgens de Gentse biologische waarderingskaart gaat het hier om ‘biologisch zeer waardevol’ en ‘biologisch waardevol’ gebied. Hoogstammige bomen, laaggelegen en drassig gebied, dieren groot en klein… ‘Zeer waardevol’ drukt de waarde goed uit, zeker voor Gent, dat zelfs binnen het sterk verharde Vlaanderen een bijzonder hoge verhardingsgraad heeft.

De plek waar het oefenterrein NIET komt.

Zeg niet ‘oefenterrein’, zeg natuurgebied

Een oefenterrein is een plaats waar chauffeurs met de bus leren rijden. Niets meer, niets minder.

De Lijn wil er in elke provincie één om voldoende mensen te kunnen opleiden en bijscholen. Prima. Maar moet daarvoor per se een groengebied vol beton gegoten worden? 

Ja, zegt Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD): ‘Het schrappen van de realisatie behoort niet tot de mogelijkheden.’ Nochtans dateert het locatieonderzoek van De Lijn al van halverwege de jaren negentig. Bijna dertig jaar geleden dus. Het onderzoek is dermate oud dat… het niet meer bestaat. De minister moest toegeven niet te weten welke locaties destijds precies onderzocht zijn. De gegevens zijn niet meer beschikbaar, de onderzoekers van destijds zijn met pensioen.

Het is dan ook totaal onverantwoord om op basis van zulke verouderde (niet-)kennis een waardevol natuurgebied (3 ha) te verwoesten. Het lijdt geen twijfel dat het mogelijk is om voor het Oost-Vlaamse oefenterrein een reeds verhard terrein te vinden.

Er zijn heel wat mogelijk geschikte terreinen in Gent (een deal met Flanders Expo? Onder Gentbrugge-viaduct? Op de huidige busstelplaats in Destelbergen? Op de Galveston-parking, pal naast het groengebied?) en er zijn nog veel meer mogelijk geschikte terreinen in Oost-Vlaanderen.

De vraag van GMF aan minister Peeters is duidelijk én redelijk: voer een nieuw locatieonderzoek. Dat was de boodschap in onze open brief aan de minister van 11 augustus 2022. 

Op 5 september lanceerde GMF een filmpje met de vraag om een nieuw locatieonderzoek.

En Stad Gent?

Op 17 augustus 2022 schreef GMF een brief aan het voltallige college, met de vraag om actie. Uit onze brief:

Het stadsbestuur kan zich niet verstoppen achter juridisch-technische kwesties zoals de grondbestemming en het grondeigenaarschap. Er is nog altijd veel dat u kan doen, onder meer:

-bij De Lijn en de Vlaamse regering publiekelijk aandringen op een nieuw locatie-onderzoek, en daar ook een regierol in opnemen (onder meer via bemiddeling met andere grondeigenaars);

-aansturen op een wijziging van bestemming van het gebied;

-vanuit de Gentse beleidsmakers eensgezind een signaal sturen, vergelijkbaar met de actie van de gemeenteraad in 2018 over het Sint-Pietersstation.

GMF vraagt actie van het voltallige stadsbestuur en van elk van de meerderheidspartijen. Tegelijk, geachte heer burgemeester, spreken wij u in het bijzonder aan. Niet alleen staat u aan het hoofd van de bestuursploeg, minister Peeters is ook uw partijgenote, en daarnaast maakte u er in het verleden (terecht) een punt van dat Gent sterke pleitbezorgers nodig heeft in Brussel. In de krant liet u optekenen voor de Gentse belangen op te komen “(d)oor de hand uit te reiken naar onze collega’s in Brussel en samen tot sterke plannen te komen, in het belang van de Gentenaars.” En: “Wat de Gentenaars verwachten is dat wij de problemen benoemen en ze oplossen.”

Welnu, GMF is van mening dat een verhard oefenterrein op een schaars en waardevol Gents natuurgebied een groot probleem creëert voor de Gentenaars van vandaag, en een nog groter probleem voor de Gentenaars van morgen en overmorgen.

Op 31 augustus lanceerden GMF en Natuurpunt Gent een gezamenlijke oproep om het gebied te bezoeken en te fotograferen.

Onze druk leidde tot resultaten: op 15 september 2022 bracht schepen Filip Watteeuw (in de commissie SSW) het nieuws dat ook het stadsbestuur – in dezen de vergunningverlenende overheid – gekant is tegen het plan van De Lijn.

En nu? Alleen een bestemmingswijziging van het gebied kan zorgen voor de definitieve bescherming, dus daar blijven we op hameren.

Steun onze strijd en word vandaag nog lid!

De stelplaats

In het zuidelijke gebied (15 ha) plant De Lijn een stelplaats voor trams en bussen. De Lijn diende in het voorjaar van 2022 daarvoor een omgevingsvergunningsaanvraag in. Omdat daarbij onvoldoende rekening werd gehouden met groenbuffers en hemelwateropvang, diende GMF een bezwaarschrift in. We drongen er bij De Lijn op aan om het huiswerk opnieuw te maken, en dat leverde heel wat verbeteringen op.

Natuurlijk vindt GMF deze locatie niet erg gelukkig gekozen. Gent heeft dringend méér groen nodig, niet minder. Toch besliste GMF om geen nieuw bezwaarschrift in te dienen, onder meer om volgende redenen: 

-Gent heeft óók erg dringend meer en beter openbaar vervoer nodig. Comfortabele, voldoende en stipte trams en bussen zijn onmisbaar om onze straten autoluwer en onze verplaatsingen fossielvrij te maken. De bouw van de stelplaats verhinderen zou opnieuw voor vele jaren vertraging zorgen.

-Een stelplaats bouw je niet zomaar ergens: het moet in de buurt zijn van de tramlijnen, om maar iets te zeggen. Precies daarvoor werd hier de Gaardeniersbrug gebouwd.

-Gents MilieuFront kan veel, maar niet alles. Een (wellicht juridische) strijd tegen de stelplaats én tegen het oefenterrein zou onze mogelijkheden overstijgen.

Hier plant De Lijn de stelplaats. 

Op 9 september 2022 weigerde minister Zuhal Demir (N-VA) de vergunning voor de stelplaats. Of dit ook betekent dat de plannen definitief van de baan zijn, is op dit moment nog koffiedik kijken. De Lijn beweert alvast dat er in Gent geen andere geschikte locaties zijn voor een stelplaats.

Het ideale scenario is natuurlijk dat het Bloemekenswijkbos behouden blijft, en dat alle overheden en De Lijn zich inspannen om op korte termijn een meer geschikte locatie te vinden voor de Gentse stelplaats. Dat betekent dat men out of the box denkt en ook grondenruil en dergelijke oplossingen overweegt. Gents MilieuFront zal hier bij alle betrokken partijen op aandringen.

Op 30 september 2023 organiseerde De Lijn een infomarkt over de nieuwe plannen voor de stelplaats. GMF was aanwezig op die infomarkt en stuurde een reactie naar de regiomanager van De Lijn.