Vijf jaar Circulatieplan!

Op 3 april 2017 dansten we om middernacht op de Phoenixbrug. Enkele minuten eerder was de laatste auto er onder luid applaus over gereden. Daarna werd de brug geknipt, net als enkele andere plekken in Gent. Het veelbesproken Circulatieplan ging van start. 5 jaar later is GMF tevreden met de realisaties. Samen met 5 stemmen die zich toen luid lieten horen, blikken we graag terug én vooruit.

Jos Vermeiren, directeur UNIZO Oost-Vlaanderen
‘UNIZO stond – samen met vele Gentse ondernemers – zeer sceptisch tegenover het ambitieuze plan. We misten duidelijke communicatie vanuit de stad, wat tot frustraties leidde. Het was een impactvolle periode. Zes maanden na de invoering gaven respondenten in een representatieve enquête aan dat ze gemiddeld 30% omzetverlies leden. Ook vandaag nog ontzien sommigen het zich om naar Gent te komen. Wie wél komt, is dan weer verrast over de goede bereikbaarheid en ervaart een aangename, leefbare stad.’ Jos ziet veel positieve veranderingen: aanpassingen aan de ring, minder doorgaand verkeer, verhoogde verkeersveiligheid, nieuwe rustplekken en grotere terrassen. ‘Toch heerst er een gevoel dat de auto niet meer welkom is. Een kwalitatief aanbod aan P&R’s met een vlot vervoerssysteem richting centrum kan oplossingen bieden, net als een positieve communicatiecampagne. Zo verleiden we de verloren consumenten om terug naar het centrum te komen.’

 Karel Van Keymeulen, oud-stadsreporter De Gentenaar
‘Omdat ik al meerdere verkeersplannen had meegemaakt, was ik voorbereid op scherpe reacties. Toch was de algemene teneur in vergelijking met de vorige keren best positief – getuige ook de pro-circulatieplanoptocht. In 1987 werd het slecht voorbereide Lussenplan na 5 maanden afgevoerd. De opzet was beter in 1997, maar omdat de middenstand volledig tegen was, ontstonden er grote protestbetogingen.’ Volgens Karel is het niet ongewoon dat drastische ingrepen felle weerstand uitlokken. ‘De knips waren iets totaal nieuws en voedden de (onterechte) angst voor een onbereikbaar centrum.’ Intussen is hij sterk onder de indruk van het sterk stijgende aantal fietsers en de uitbreiding van de fietsvoorzieningen. ‘Hopelijk zet deze trend zich verder, met voldoende aandacht voor voetgangers en stevige investeringen in het openbaar vervoer.’

Filip Watteeuw, Schepen van Mobiliteit
‘Het was een ongemeen boeiende periode, waarin we ongelooflijk hard gewerkt hebben. Die eerste dag was daarvan een vreemd hoogtepunt. We volgden in realtime het verkeer en er gebeurde… niets. Toen ik later door Gent fietste, kreeg ik veel duimpjes; een welgekomen opluchting na alle commotie vooraf. Zo blijkt dat je met ambitie een stad écht kan veranderen en dat die zich snel aanpast.’ Filip noemt het Circulatieplan een shortcut naar meer ruimte voor fietsers, voetgangers en openbaar vervoer. Het plan deed wat het moest doen. ‘Mensen denken meer na over hun verplaatsingen in en naar Gent. De modal shift is gelukt, het grote protest voorbij. De doelstelling van 35% Gentenaars met de fiets als hoofdvervoersmiddel tegen 2030 werd zelfs al in 2019 gehaald. Door de betere verkeersdoorstroming heeft De Lijn op enkele trajecten extra ritten ingevoerd. Nu moeten we vooral opletten om niet zelfgenoegzaam te worden of stil te vallen. Ja, het was heftig, maar ik zou het zeker opnieuw doen!’

Anneleen Van Bossuyt, Fractieleider N-VA Gent
‘Net zoals 5 jaar geleden zijn wij voorstander van meer verkeersveiligheid en leefbaarheid. Maar het plan was te drastisch, en is dat vandaag zeker in combinatie met de LEZ. Voor inspraak van burgers en handelaars was er weinig ruimte. Het plan creëerde binnen en buiten Gent-centrum de perceptie van een moeilijk bereikbare stad. Daarnaast wordt er te weinig geïnvesteerd in alternatieven voor de auto: geplande P&R’s worden geschrapt, een uitgebreid deelfietsensysteem blijft uit, net als de Slim-naar-Gent-routeplanner.’ Volgens Anneleen moet mobiliteit gezien worden als een dienst, waarbij mensen verleid worden om zo weinig mogelijk de auto te gebruiken – indien haalbaar. ‘Mobiliteit is continu in ontwikkeling, we verwachten veel van nieuwe technologie op vlak van slimme mobiliteit. Gent mag die boot niet missen, maar dan moeten we wel een serieuze tand bijsteken.’

 Yves De Bruyckere, Fietsersbond Gent
‘Ik was licht sceptisch, maar het resultaat is beter dan ik kon dromen: de ontwerpers van het Circulatieplan hebben een krachttoer uitgehaald! Al zijn er zwakke schakels, zoals de sector Tolhuis, waar de politiek de ambtenaren niet volgde.’ Toch is Yves stellig: ‘Gent is voor heel veel bewoners beter geworden. Minder auto’s betekent meer ruimte, die organisch wordt ingenomen door voetgangers en fietsers. De modal shift is fors: je ziet meer mensen met een rolwagen of rollator in de stad, maar ook meer Gentenaars met een migratieachtergrond op de fiets. Het inschrijvingsbeleid stimuleert dat kinderen per fiets naar de buurtschool gaan.’ Voor de toekomst ziet Yves grote kansen voor het hoger onderwijs om hun studenten en medewerkers te sensibiliseren. Ook de ring mag geen stadsmuur blijven, en de upgrade met o.a. de wijkmobiliteitsplannen mag wat sneller gaan.

Dit artikel werd geschreven door An Van Hemeldonck voor Frontaal (editie lente 2022), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!

Illustratie: Andy Bruyninckx (bakfiets), Pixabay 652234 (fietstegel)