Life in plastic, not fantastic: alternatieven voor wegwerp in Gents uitgaansleven

Plastic wegwerpbekers zijn niet langer welkom op Vlaamse evenementen. Ook frisdranken in blik en PET flessen worden de oegang tot het festivalterrein geweigerd. Grote Vlaamse festivals proberen deze maatregel jammer genoeg te omzeilen. Dit zette me aan het denken over het Gentse uitgaansleven. Hoe duurzaam dansen wij?

Wat zegt het beleid
In mei 2018 nam de Europese Commissie een duidelijk standpunt in om de plasticvervuiling van onze zeeën en waterlopen aan te pakken. ‘Single-used plastic must go’, klonk het. Het Europees Parlement goot het voorstel in een algemeen verbod op plastic wegwerpborden, -bestek, -bekers, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes vanaf 2021. Daarnaast werd een recyclagequotum opgesteld dat lidstaten verplicht om tegen 2029 maar liefst 90% van alle plastic flessen in te zamelen. Bovendien moeten deze flessen tegen 2025 voor minstens een kwart uit gerecycleerd plastic bestaan. Verder dienen vervuilende producenten mee verantwoordelijkheid te dragen bij de opkuis en afvalverwerking.

In het kader van dit verbod kijkt de Vlaamse regering in eerste instantie naar de eventwereld. Kleine lokale buurtevenementen, stadsfeesten en grotere festivals moeten vanaf heden overschakelen op herbruikbare bekers. Ook drank moet geserveerd worden uit glazen retourflessen of via een postmixsysteem, een mengeling van frisdranksiroop met leidingwater en koolzuur.

Vlaamse festivalgiganten kiezen voor het achterpoortje
Toch verscheen enkele maanden geleden de krantenkop ‘Herbruikbare bekers volgend jaar nog niet op grote festivals.’. Er is dus een achterpoortje waar giganten als Rock Werchter, Pukkelpop en Tomorrowland gretig gebruik van maken. Indien een organisatie kan aantonen dat 90% van de materialenstroom gerecycleerd wordt, is wegwerp blijkbaar geen probleem. ‘Praktisch onhaalbaar’, luidt het excuus. Graag verwijs ik hen door naar Stad Gent, die met zo’n miljoen bezoekers op de Gentse Feesten het tegendeel bewijst.

Ik vroeg me daarbij af hoe het Gentse uitgaansleven met het plasticverbod omgaat. Per definitie vallen zij onder de noemer horeca, waardoor het verbod niet per se van toepassing is. Cafés laat ik hierbij buiten beschouwing, want eerlijk, een pint uit een plastic beker weet geen enkele caféganger te appreciëren. Wanneer er een dansvloer aan te pas komt, is dat een andere zaak. Frontaal was een ideaal excuus om zelf op onderzoek uit te trekken. Op mijn lijstje stonden gevestigde waarden als Charlatan, Vooruit, De Centrale, Trefpunt en de fameuze Overpoortstraat. Daarnaast passeerden ook Kompass Klub en De Chinastraat passeerden de revue. 

Wegwerp maakt plaats voor…
De uitgaanswereld heeft verschillende manieren om het plasticverbod vorm te geven, zoals overschakelen op glas, wat op een dansvloer echter voor problemen kan zorgen, of herbruikbare bekers, idealiter van gerecycleerd plastic. Een andere optie zijn bio-afbreekbare bekers van polylactide (PLA) of karton, maar dat maakt de afvalberg niet meteen kleiner. Ook achter de toog kan bewust nagedacht worden over de drankverpakkingen. Zo kunnen dranken geserveerd worden uit glazen retourflessen of via zo’n postmixsysteem in plaats van uit PET en blik. Bier- en waterflesjes kunnen plaatsmaken voor de tap. 

De Chinastraat heeft een duidelijke visie
Evenementenlocatie De Chinastraat werkt al sinds 2013 met herbruikbare bekers, een contractuele vereiste voor iedereen die er iets organiseert. ‘Als je met herbruikbaar werkt, heb je 6 keer minder afval: slechts 1 container van 750 liter in plaats van 6 containers’, klinkt het. ‘Feestgangers betalen hiervoor een borg. Enkel het laatste drankje wordt in een plastic wegwerpbeker geserveerd om discussie te vermijden.’ Frisdrank komt uit retourflessen en water gewoon uit de kraan. Daarnaast probeert De Chinastraat in de mate van het mogelijke materialen te recupereren en  nemen ze initiatief rond energie- en waterbesparing.

Ook De Centrale bant sinds begin dit jaar alle vormen van wegwerpbekers. ‘We werken voortaan enkel met glas of met wisselbekers’, vertelt Bart Van Causenbroeck van het intercultureel muziekcentrum. ‘De wegwerpbekers werden vroeger gebruikt voor evenementen met veel publiek of met een veiligheidsrisico. We werken al jaren enkel met glazen flessen en sinds vorig seizoen ook met watertaps. We weren zoveel mogelijk plastic flessen, behalve de kleine flesjes voor op het podium, al zoeken we ook daarover naar alternatieven.

Herbruikbaar is een logistieke uitdaging
Bart Van Causenbroeck geeft wel aan dat inwisselbare bekers moeilijkheden met zich meebrengen. ‘Vooral de afhandeling van die bekers vraagt extra budget, ook voor personeel. Alle bekers moeten immers afgewassen, afgedroogd en correct opgeborgen worden. Toch maakten we de keuze niet om met bio-afbreekbare wegwerpbekers te werken, omdat het selectief ophalen ervan volgens ons niet werkt.’

De Centrale is niet de enige locatie die problemen ondervindt in de transitie naar herbruikbaar. Vooruit zoekt al een hele tijd naar de efficiëntste manier om deze bekers te reinigen: direct achter de toog, in de backstage, bij de algemene afwas van het café of extern. Coördinator communicatie Mieke Dumont laat weten dat ze gestart zijn met de uitrol van herbruikbare bekers, maar dat dit nog geëvalueerd moet worden. De overstap kadert in een ruimer concept en charter rond duurzaamheid en ecologie. 

En ik hef het glas...
Charlatan en Trefpunt houden al jaren vast aan glas. ‘Alle dranken worden uit grote of kleine glazen flessen geleverd en in glas geserveerd’, zegt Stefanie Callens van Trefpunt. ‘We hebben hier geen plastic of blik. Ook op de Gentse Feesten komt alles in glas of van de tap.’ Hetzelfde geldt voor Charlatan waar je al jaren tussen de scherven danst. Maar die brengen geluk, toch?

Ook in de Overpoortstraat wordt er met glas geklonken, zo bleek uit mijn veldonderzoek. Ja, ik dook even terug de studentencafés in, op donderdagavond, welteverstaan!  Bij een vierde van de cafés stond de menigte mee te kwelen met hun plastic bekertjes in de lucht. ‘Puur uit veiligheidsoverwegingen’, verklaart de barmedewerker. Afgaande op mijn eigen studententijd, gok ik dat nog steeds een veel voorkomend tafereel is binnen de studentenverenigingen. Correct me if I’m wrong!

Kompass danst uit de maat
In Kompass Klub vind ik veel afgedankte bekers op de vloer. Ook pet-flesjes en energydrinks uit blik doen het er goed. Kompass danst duidelijk uit de maat wat herbruikbaar betreft. Op mijn vraag naar hun duurzaamheidsbeleid bleef alleszins elke reactie uit, wat misschien genoeg zegt.

Algemeen zoekt het Gentse uitgaansleven nog naar een werkzaam beleid rond plastic en afvalverwerking. Bij enkele dansplekken, zoals De Chinastraat, De Centrale en Vooruit  blijkt een visie aanwezig die in een groter duurzaamheidsbeleid kadert. Andere locaties bannen al jaren plastic zonder een achterliggende strategie. Voor de Overpoortcafés en Kompass hoop ik dat ze snel in de danspassen van hun concullega’s treden!

(Foto’s: Binte Claes, Charlatan)

Dit artikel werd geschreven door Binte Claes voor Frontaal (editie lente 2020), het magazine van Gents MilieuFront. Wil je ook 4x per jaar inspirerende en kritische Frontaal-artikels lezen op papier of digitaal? Word nu lid van GMF en geniet van Frontaal en tal van andere fijne voordelen!