Hoera voor hernieuwbare energie

Enkele jaren geleden – op 10 december 2013 – vond in het NTGent een bijzondere voorstelling plaats. Die was voor een keer niet van culturele aard, het grote publiek was er daarentegen wel getuige van de lancering van een Gentse energiecoöperatie! Die wil burgers verenigen in hun streven naar een duurzame en klimaatneutrale samenleving. We kijken met voorzitter en mede-oprichter John Vandaele graag naar het verleden, het heden en ook de toekomst van EnerGent.

Van honing naar energie

EnerGent ontkiemde bij de Buren van de Abdij, een bewonersvereniging rond de ruïnes van de voormalige Sint-Baafsabdij. Enigszins nostalgisch denkt John terug aan de begindagen: ‘Met de buren maakten we al jaren samen honing, fruitsap, zelfs boeken. Toen we naar de immense dakoppervlakte van de oude abdijrefter keken, pal op het zuiden gericht, ontstond het idee om ook zelf energie te produceren. We wisten destijds nog niet dat op beschermde gebouwen in principe geen zonnepanelen geplaatst worden.’ Om wel degelijke kennis over hernieuwbare energie op te bouwen stapte John naar Transitienetwerk Middenveld. Die organisatie ijverde al lang voor een sociaal rechtvaardige en duurzame samenleving en zag in de oprichting van een lokale energiecoöperatie de kans iets heel concreets te verwezenlijken.

Dromen doorprikt

Daarna werden verdere contacten gelegd met het lokale middenveld en al gauw volgden informatierondes. ‘Op de eerste vergadering met Ecopower – de grootste en oudste energiecoöperatie in Vlaanderen – werden onze dromen doorprikt. We hoorden dat zonnepanelen amper rendabel zouden zijn en we een windmolen al helemaal konden vergeten. Na overleg namen we de cruciale beslissing niet op de wind te wachten, maar ons te focussen op andere projecten in energiebesparing en -opwekking.’ Tijdens de lancering in het NTGent werden de aanwezigen gevraagd om coöperant te worden. ‘De respons op deze vraag naar startkapitaal overtrof de verwachtingen’, knikt John tevreden. ‘Zo leerden we dat een publiek draagvlak voor EnerGent bestond en konden we met goede moed starten.’

Het begon met isolatie en zon

Het eerste project van EnerGent kreeg de naam Wijkwerf. In de wijk Heirnis-Macharius werd getest of mensen sneller bereid zijn hun huizen energiezuiniger te maken door te isoleren, als dit volgens een samenkoop met de buren kan. Het antwoord op deze vraag was volmondig ja, zodat Wijkwerf intussen reeds in zeven andere wijken uitgerold werd, waaronder enkele in Destelbergen. EnerGent bedingt een goede prijs bij zorgvuldig geselecteerde aannemers, volgt samen met een renovatiebegeleider van de Milieuadvieswinkel de werf van A tot Z op en ondersteunt bij de aanvraag van premies. Door deze ontzorging maakte Wijkwerf al bijna 200 woningen energiezuiniger volgens het motto ‘samen isoleren met minder kosten en minder zorgen.’

Begin 2017 volgde dan Zonnestad, waarmee EnerGent zoveel mogelijk particulieren wil ondersteunen bij de plaatsing van kwaliteitsvolle en duurzame zonnepanelen. Zonne-energie is immers een ecologische én economische investering. Via Zonnestad werden tot nu al 250 zonnepaneelinstallaties bij Gentenaars geplaatst. ‘Hierbij werken we heel fijn samen met Gents MilieuFront en andere middenveldorganisaties, zoals Natuurpunt, Gezinsbond Gent, Beweging.net en Oxfam Wereldwinkels’, meldt John dankbaar. ‘Samen met GMF zijn we trouwens de bedenkers van de Solarware-avonden. Naar analogie met een Tupperware-avond ontvangt een gastgezin buurtbewoners of vrienden die interesse hebben in zonnestroom. Een specialist van EnerGent of GMF geeft uitleg en beantwoordt alle vragen over zonnepanelen in de gezelligheid van een huiskamer.’

                                    WIJKWERF VOOR EN NA

De verscheidenheid van het heden

Vandaag werkt EnerGent nog aan andere ambitieuze projecten. ‘In de Dampoortwijk en Sint-Amandsberg loopt Buurzame Stroom. Op vraag van Stad Gent onderzoeken we samen met onze partners hoe we in een specifieke buurt iedereen onder de zonnepanelen kunnen krijgen. Dit unieke project gaat verder dan Zonnestad, want we richten ons niet alleen op mensen met eigen middelen, maar denken eveneens modellen uit voor (ver)huurders en  kwetsbare gezinnen. Zo vervullen we de sociaal-ecologische rol die EnerGent van bij het begin voor ogen had. In het kader van een Europees Interreg-project proberen we in diezelfde wijk een virtuele energiecentrale tussen buren te creëren door huisbatterijen in te zetten.’

EnerGent voorzag bovendien al zonnestroom voor enkele Gentse scholen, wijkgezondheidscentra en bedrijven. ‘We begonnen met het leveren van energiediensten, maar nu investeren we echt in grote zonnepaneelinstallaties, vaak volgens het principe van derdepartijfinanciering. Zo groeiden we langzaam van een kleine vrijwilligerscoöperatie naar een startend bedrijfje met voldoende knowhow en middelen om projecten te realiseren.’ Intussen heeft EnerGent een vijftal mensen in loondienst, maar alle vrijwilligers van het eerste uur bleven aan boord. Mijmerend voegt John hieraan toe: ‘Die mensen, met al hun talent en goodwill om tijd te investeren in de coöperatie, zijn het meest waardevolle kapitaal van EnerGent.’

Een dynamische wind voor de toekomst

Voor de toekomst verwacht John in de eerste plaats dat EnerGent niet vastroest en de dynamisch ingeslagen weg verderzet. Er wordt nu nagedacht over warmtenetten en financiering bij co-housings. ‘We willen een efficiënte en gezonde coöperatie blijven, maar wel een met een open blik en een verscheidenheid aan projecten – duurzaam, sociaal en toch winstgevend. Zo wensen we onze 800 coöperanten binnenkort een billijke vergoeding te kunnen uitbetalen. Omdat we spontaan buiten de stadsgrenzen traden richting Destelbergen en Meetjesland, willen we ons in de toekomst richten op de hele Gentse regio.’ Daarnaast blijft de droom om te investeren in een windmolen absoluut bestaan. ‘Momenteel lopen er maar liefst vijf dossiers. EnerGent hoopt dus binnen afzienbare tijd toch wind te oogsten!’, eindigt John met een knipoog.

Meer info, deelnemen aan Zonnestad – Wijkwerf – Buurzame Stroom of zelf coöperant worden?

Energent | @EnerGent