Brainstorm op de redactieraad van Gents MilieuFront:

– Wat hebben we nog? – Iets over fietsen in Utrecht, een stad die zwaar inzet op de fiets in één van de meest fietsvriendelijke landen ter wereld. Zelfs de New York Times besteedde er artikel aan. Daar kan Gent misschien nog iets van leren?

– Aha, over fietsen? Geeft dat maar aan Toby, die jongen is nogal een fervent fietser. Zó moet het ongeveer gegaan zijn bij de verdeling van de artikels over de verschillende Frontaalschrijvers. Dat denk ik toch, ik was er zelf niet bij. Het was een zonnige nazomerweek, en ik had nog een week vakantie: ik was aan het fietsen van Gent naar Kopenhagen en dan nog een stukje in Zweden. Jammer, Utrecht lag niet op mijn route!

Mens erger je niet (in België), verwonder je slechts (in Nederland). Ontelbare kilometers fietste ik al in Nederland en de verwondering over de fietsvriendelijkheid went nooit. Jullie hebben hier ook een Fietsersbond, maar wat doet die eigenlijk?, vroeg ik ’s avonds half schertsend aan mijn warmshowers-host. Nederlandse fietspaden zijn zo heerlijk logisch, had ik die dag vaak bedacht. Zowel in wereldstad Rotterdam als in kleine dorpjes in het landelijke Drenthe: geen bocht is te haaks, geen doorgang te smal, het asfalt is glad als een biljartlaken. Nederlandse fietsinfrastructuur doét fietsen.

Fietsurbanisme

En dan ben ik nog niet in Utrecht geweest! De stad staat in 2017 op de tweede plaats in de Copenhagenizeindex. Het gelijknamige Deense studiebureau, stelt de bekende ranking op van de beste 20 fietssteden ter wereld waarbij meer dan 130 steden op basis van 14 (1) criteria worden doorgelicht – Gent viel die eer nog niet te beurt (2). Copenhagenize prijst Utrecht onder andere om de aanzienlijke investeringen in bicycle-urbanism. Veel andere Nederlandse steden tonen zich zelfgenoegzaam en zijn tevreden met de status quo, stellen de Deense experts. Een Nederlandse fietsersbond is zeker even hard nodig als haar Vlaamse tegenhanger, leer ik hieruit. Utrecht toont een veel grotere vastberadenheid en kijkt ook naar de toekomst. Er wordt geïnvesteerd in voor de hand liggende infrastructuur, zoals ontelbare fietsparkeerplaatsen en verschillende fietsstraten. Kleine kanttekening: die fietsstraten worden zelfs niet door alle fietsers positief onthaald: ze zouden de veiligheid niet altijd ten goede komen. Ambitieuze, vooruitstrevende landmarks, zoals de Dafne Schippersfietsbrug pal op het dak van een school, zorgen voor de kers op de infrastructuurtaart. De fietsinvesteringen in Utrecht – met 350.000 inwoners – bedragen jaarlijks 55 miljoen euro. In Gent – met 100.000 inwoners minder – is dat 21 miljoen euro verspreid over een periode van drie jaar (2017 – 2019) en 65 projecten. Ook op het vlak van fietsenstallingen aan het station wint Utrecht glansrijk: in 2020 zullen het er 33.000 zijn. In Gent worden er op termijn 13.500 fietsparkeerplaatsen aan Gent Sint-Pieters voorzien.

Pimp je fietservaring

Anderzijds is er in Utrecht ook ruimte voor de ontwikkeling van meer futuristische ideeën. Fietsers wachten niet graag voor een rood stoplicht. In april 2017 werd in Utrecht de eerste ‘Flo’ in gebruik genomen: een zuil met led- scherm die fietsers persoonlijk advies geeft. Een haas betekent sneller fietsen om het groene licht te halen, bij een duim fiets je de goede snelheid en een schildpad moet je attenderen op een langzamer tempo. Zie je de koe, dan heb je pech en ga je het groene licht helaas niet halen. Communicatie op kleuterniveau in een volwassen, hip jasje! Utrecht heeft ook als eerste stad ter wereld een P-route voor fietsers in gebruik genomen. Digitale wegwijzers laten zien waar en hoeveel vrije plaat- sen er nog zijn in de diverse stallingen.

Fietsprofessor

De Amsterdamse professor stedelijke planning Marco Te Brömmelstroet, bijgenaamd de Fietsprofessor, is kritisch voor het veelgeprezen Nederlandse fietsbeleid (3). ‘Als fietsen hier succesrijk is, dan is dat vaak ondanks het beleid. Het beleid is een reactie op maatschap- pelijke ontwikkelingen en niet omge- keerd’. De nieuwe fietsenparking aan het Utrechtse station vindt hij een mooi voorbeeld: ‘het is uiteindelijk een laat antwoord op een jarenlang aanslepend probleem, namelijk dat de treinpendelaars hun fiets nergens kwijt konden’. Het is maar hoe je het bekijkt!

En in Gent…

De Nederlandse professor heeft wel een goed woord over voor Gent: ‘De stad kiest ervoor de auto niet meer door het centrum te laten rijden. In steden met een middeleeuws stratenpatroon is dat de beste optie’. Onlangs nog aan de Coupure geweest? Die onafgebroken stroom fietsers: ik word daar blijgezind van. Op vijf jaar tijd passeren er aan de telpaal de helft meer fietsers en na de invoering van het circulatieplan gaan de cijfers nog sneller de hoogte in! Fietsfiles: nog even en ze bestaan ook in Gent! Voorlopig verkies ik zachtjes te glimlachen bij die gedachte. Gent wordt het nieuwe Utrecht! Streefdoel: een plaatsje in de hoogste regionen van de Copenhagenizeindex, een lijvig artikel in de New York Times én bewonderende vermeldingen in de magazines van stedelijke milieu- en fietsverenigingen in Utrecht en ver daarbuiten, toch? .

Voetnoten

(1) http://www.copenhagenize.eu/index/ criteria.html

(2) Antwerpen wel, en zij staan dit jaar zevende. Voer voor discussie?

(3) ‘Een zone-30 doet meer dan goede fietspaden’, artikel in De Standaard 23/9/201

Dit artikel werd gepubliceerd in ons tijdschrift Frontaal. Deze komt 4 maal per jaar uit voor al onze leden! Wil jij Frontaal ook ontvangen? Voor €5 per jaar ben je lid. Lid worden kan eenvoudig hier.